358 (13)

2.    Średnica włókna Prędkość rozchodzenia się impulsu zależy od pierwiastka kwadratowego / jego średnicy: V- Jb.

3.    Rola osłonki midi nowej Osłonka mieli nowa umożliwia skokowe przemieszczanie się potencjału czynnościowego, od jednego przewężenia Ram lera do kolejnego. Osłonka mielinowa zmniejsza tez nakład energetyczny związany z przewodzeniem impulsów. Mniejsza ilość jonów sodowych, które wnikają do wnętrza aksonu oraz wychodzących jonów potasowych, to mniejszy nakład energii na pracę pompy sodowx>-potasowej przywracającej poprzednie stężenia jonów po obu stronach Mony. Różne czynniki chorobowe (na przykład cukrzyca, miażdżyca naczyń krwionośnych), toksyczne (na przykład jony metali ciężkich) lub genetyczne mogą powodować uszkodzenie osłonki mklinowej włókien nerwowych, co określa się mianem neuropalii demielinizacyjnej. Ważną rolę w jej rozpoznawaniu odgry wa właśnie pomiar szybkości przewodzenia bodźców we włóknach nerwowych.

14.1.4. Zjawiska zachodzące na synapsach

W' bieżącym rozdziale omów ione zostaną zjawiska zachodzące w innej bardzo ważnej funkcjonalnie strukturze układu nerwowego - w synapsie. Synapsa to miejsce, w którym dwa neurony komunikują się ze sobą i w którym następuje przekazywanie i przetwarzanie informacji. Typowa synapsa zbudowana jest z Mony presy nap-tycznej, będącej zakończeniem aksonu, szczeliny synaptycznej, będącej przestrzenią między dwx>ma neuronami oraz Mony postsynaptycznej. będącej najczęściej zakończeniem deodrytu następnego neuronu. Przewodzenie impulsu odbywa się w niej w wyniku wydzielenia do szczeliny synaptycznej z Mony presynaptycznej zw iązku chemicznego zwanego mediatorem. który następnie oddziałuje na receptory błony postsynaptycznej. wywołując zmianę jej polaryzacji. Mediator jest następnie w krótkim czasie usuwany ze szczeliny synaptycznej na drodze wychwytu zwrotnego przez błonę presynaplyczną i(lub) działanie odpowiednich enzymów, które go inaktywują. Do podstawowych mediatorów w układzie nerwowym człowieka należą acetylocholina i noradrenalina. Noradrenalina występuje w neuronach zazwojowych układu w spółczulnego. acetylocholina natomiast w pozostałych strukturach obwodowego układu nerwowego oraz w ośrodkowym układzie nerwowym. Inne, występujące w mniejszej ilości, ale odgrywające również ważną rolę. to między innymi dopamma. serotonina. substancja P. GABA (kwas y-aminomaslo-wy); wydzielane są one w różnych częściach ośrodkowego układu nerwowego. Ogólnie mediatory można podzielić na pobudzające i hamujące. Wśród wymienionych wyżej mediatorem hamującym jest GABA, pozostałe zaś wvwx>łują elekt pobudzający. F.fckt pobudzający polega na zwiększaniu potencjału błony postsynaptycznej. czyli wywoływaniu jej depolaryzacji, efekt hamujący - na obniżaniu potencjału, czyli hipcrpołaryzacji Mony. Wick Icków, szczególnie stosowanych w neurologii, to leki o działaniu pobudzającym lub hamującym (blokującym) receptory dla określonego mediatora bądź też o działaniu zmieniającym szybkość usuwania mediatora zc szczeliny synaptycznej.

358