35ss

± 25. Widok Akropolu w Atenach

stościami religijnymi. Doskonalenie sprawności fizycznej pozwoliło Grekom na obserwację ciała ludzkiego - jego budowy, proporcji i mechanizmu ruchu, zwłaszcza od wprowadzenia zasady nagości zawodników.

Związek z kultem religijnym miały też początki teatru greckiego, tak zwana „trójjedyna chorea” - sztuka łącząca muzykę, taniec, poezję w utworach opartych na zasadzie rytmu.

W VI w. p.n.e. kultura grecka dojrzewa i usamodzielnia się. Na ten wiek przypada rozkwit poezji lirycznej, której najwybitniejszymi przedstawicielami są Safona (VII/VI w. p.n.e.), Anakreont i Pindar. Przedstawicielem poezji epickiej jest Hezjod, twórca Teogonii.

Również w VI w. p.n.e. rozwinęła się filozofia -nauka zapoczątkowana przez Greków, której celem jest szukanie odpowiedzi na odwieczne pytanie „Czym jest świat?”. W okresie archaicznym miała ścisły związek z naukami przyrodniczymi. Wybitni jej przedstawiciele byli matematykami i fizykami. W VI w. p.n.e. działali Tales, Pitagoras, Heraklit. Poglądy Pitagorasa miały duże znaczenie dla rozwoju sztuki.

Wspomnianym już wielkim epikom: Homerowi i Hezjodowi zawdzięczają Grecy utrwalenie w poezji dawnych wierzeń religijnych, jak i „uporządkowanie”, na podstawie podań, tzw. „religii olimpijskiej” - wiary w wielu bogów, którzy byli wyobrażani w postaci ludzkiej.

W okresie archaicznym powstały style architektoniczne: dorycki i joński (oba w VIII w. p.n.e.) najpełniej odbijające cechy plemienne Dorów i Jonów. Rozwijała się wspaniale ceramika dzięki silnej konkurencji drobnych warsztatów i ogólnemu zapotrzebowaniu na ten rodzaj sztuki użytkowej. Także w rzeźbie figuralnej przeszła sztuka przemiany przygotowujące grunt pod wspaniały jej rozkwit w okresie klasycznym. Okres klasyczny V w. - poł. IV w. p.n.e., zwany „złotym okresem kultury greckiej”.

Zwycięstwo Aten nad Persami w 480 r. p.n.e. utrwaliło potęgę morską i zapoczątkowało okres świetności tego miasta-państwa, które w niedługim czasie, pod panowaniem Peiyklesa (drugie trzydziestolecie V w. p.n.e.), miało osiągnąć szczyty możliwości w dziedzinie gospodarczej i kulturalnej.

Ten rozkwit, niemający precedensu w dziejach państw starożytnych, stał się możliwy dzięki wczesnemu ukształtowaniu się ustroju demokratycznego, którego zasady osiągnęły dojrzałość właśnie w V w. p.n.e. Przedstawiciele wszystkich wolnych obywateli bez względu na status społeczny, stan posiadania i pochodzenie tworzyli tzw. Zgromadzenie Ludowe decydujące o wszystkich problemach miasta. Tania i ogólnie dostępna siła robocza - niewolnicy, wyręczali wolnych w ciężkiej pracy fizycznej, umożliwiając im poświęcanie większej ilości czasu na inne

Sztuka STAR OŻYT N A