okres kandydatury świadomej i okres kandydatury biernej.
Okres kandydatury mimowolnej to lata 1572—1573. Dnia 17 VIII 1572 r. najwyższy burgrabia praski Wiłem z Rożroberka i Vratislav z PemśteJna. najwyższy kanclerz królestwa czeskiego, przekroczyli granicę polską 51 na czele poselstwa wysłanego przez czeskiego króla i niemieckiego cesarza Maksymiliana II, aby ubiegać: się o tron polski dla Maksymiliana II albo dla jego syna Ernesta. Podstępna polityka habsburska z łatwością podsunęła obu czeskim panom myśl. że przy pomocy obioru Habsburga dojdzie do politycznego zjednoczenia narodów czeskiego i polskiego ,2. I chociaż tę politykę trzeba było określić jako dynastyczną, to Habsburgowie przekonali panów czeskich, że wyraża ona stare tendencje polityki czeskiej, należy więc się z niej cieszyć. Takie też były nastroje wśród poselstwa Wilema z Rozmberka i poselstwa stanowego sejmu czeskiego, które przybyło do Polski w marcu 1573 r. pod wodzą Ladislava starszego z Lobkovic w celu pozyskania polskich stanów dla kandydatury habsburskiej. Kiedy Wiłem z Rozmberka występował dnia 9 IV 1573 r. przed sejmem polskim, zebranym pod Warszawą Vi, powoływał się nie tylko na instrukcje zwierzchnika, ale i na uchwały czeskiego sejmu stanowego dotyczące braterskiego stosunku obu narodów. Roim-berk przypominał prastare umowy i pakta, którymi żaden inny naród
M v. Bfezan, Źioot Vilema z Rozmberka, wyd. z r. 1847, s. 188 n. 13 Tak sądzi J. Jirećek <CCM, 1866).
DMacflrek, op. cit.t s. 45.