33 (8)

V SI-ACH

KANDYDATURA Wll.t5.MA- Z R02MRKKKA NA TRON POLSKI W ŁATACH 1573—1575

Dnln 2 VI 1540 r. Ferdynand T uiwar. x Zygmuntem Augustem urnowi;. ktńm wwlfrała wiąiitcc obietnico wzajemnej pomocy w walc© przeciw wcwnęj r/nym refcclfantom I zPWJięirznym nłeprłyjjiciołom. Oceniając umowę rr atnnowiska wrwnę!rmej polityk¹, nie ulega wątpliwości, 2<¹ główną roi#/ odegrało tutaj wspomnienie ..wojny kokoszej” w Polsce z 1537 r. i dążenie atnnów czeskich d:> oporu wobec absolutyzmu habsburskiego. klluiitJouego na razio na krwawym sejmie praskim w 1547 r. W pianach Habsburgów Polsku miała odstąpić od roszczeń do ztem nnd Dunajem. Habsburgowie mogli teraz opanować całą środkową Europę. u nawet kusić się o pozyskanie korony polskiej. Mózg tę ostatnią myśl podsunięto Jagiellonowi, gdy wziął za małżonkę księżniczkę habsburską Elżbietę. » po jej śmierci z kolei drugą Habsburga nhę, córkę Ferdynanda I. Katarzynę.

Małżeństwu tc istotnie torowały Habsburgom drogę <io tronu polskiego. Wysiane do Polski pnsekcwo Maksy mil lana II mówiło zupełnie otwarcie o kandydaturze habsburskiej w wypadku bezdzietnej śmierci Zygmunta Augusta. Kiedy więc wreszcie w nocy z 6 na 7 VI 1572 r. ostatni z. Ja-gjellonów zamknął na zawsze oczy. dyplomacja habsbursko z nie spotykaną na ówczesne czasy si?a wzmogła swe staraniu o wybór Habsburga nu ti\fii polski. 1 tutaj pierwszeństwo tej kandydaturze w oczach narodu polskiego miało duć tc, co później stało się dla niej największym utrudnieniem, o mianowicie wysianie do Polski poselstwa czeskiego, któremu przewodniczył wielmoża południowoczeski, mądry polityk, Wilóm z Rożm berka.

Już za panowania trzech pierwszych Habsburgów w XVI w. stany czes-łie usiłowały skutecznie działać nie tylko w wewnętrznej, ale i w zagranicznej polityce, o ile to dotyczyło ziem czeskich, a przede wszystkim :h stosunku do Polski. Korzyści, jakie stany osiągnęły w dobie jagiełloń-ciej, przekreślone później na krwawym sejmie praskim, przyniosły tutaj

1

imię postaci tytułowej pozostawiono w brzmieniu czeskim.