396 297

zamiast powietrza jest materiał keramiczny. Stosowane są do naświetlań jam ciała (pochwa, odbytnica).

Specjalne ogniskowe, różnej wielkości o średnicy 2 cm i 1,5 cm (ryc. 276).

Układ rozłożenia energii promieniowania jest zależny od kształtu elektrody. W elektrodzie okrągłej możemy go przedstawić graficznie

Ryc. 275. Elektrody kontaktowe (do jam

ciała)

Ryc. 276. Elektrody ogniskowe

następująco (ryc. 277): w części środkowej pola uzyskujemy 50% energii wysyłanej z promiennika, a w okolicy brzegowej na obwodzie pola elektrody energia wynosi 75 do 100%.

W elektrodzie podłużnej rozkład energii jest nieco odmienny. W środkowej części pola mamy do 100% energii, a na częściach brzegowych 75 do 50%.

Ryc. 277. Przedstawienie graficzne rozkładu energii z promienników: I — duży promiennik, II — mały promiennik, III — podłużny promiennik (wg Th oma)

W elektrodach specjalnych kontaktowych rozkład energii w promienniku jest osiowy i równomierny.

Moc pola, jaką otrzymuje elektroda (promiennik) z aparatu, jest wartością stałą, natomiast energia uzyskana na powierzchni naświetlanego

obiektu zależy od odległości promiennika od ciała i sposobu jego ustawienia. Przyjmujemy, że przy okrągłym promienniku z odległości 5 cm dawka na powierzchni wynosi 100% wysyłanej energii, przy 10 cm około 60%; przy 15 cm — 40%; przy 20 cm — 30%.

Do naświetlań małych pól i przy użyciu małej mocy stosuje się odległości 2,5 do 5 cm, dla dużych pól od 5 do 20—25 cm. Dawki mierzone w watach określamy jako małe o mocy do 20 watów i duże do 150 watów. Maksymalna moc wynosi 200 watów.

Jeżeli stosuje się ustawienie promiennika z większej odległości, wówczas energia wysyłana rozkłada się na powierzchnię większą i dawka energii na jednostkę powierzchni jest proporcjonalnie mniejsza. Przy zwiększaniu odległości zmienia się nie tylko dawka na jednostkę powierzchni, ale również rozszerza się zakres pola, na które działają mikrofale.

Dawkowanie: Dawkowanie mikrofal określamy przy pomocy przyrządu pomiarowego, wycechowanego w watach. Jest to względny wykaźnik dawki zależny od natężenia prądu anodowego w lampie ma-gnetronowej.

Dawkowanie uzależnione jest również od subiektywnego odczuwania ciepła przez pacjenta, ponieważ odległość promiennika od powierzchni naświetlanej zmienia moc energii przypadającą zarówno na całość, jak i na jednostkę powierzchni (cm²).

Rozróżniamy stopniowanie dawek:

D. I — dawka b. słaba, gdy wartość odczuwania ciepła jest progowa.

D. II — dawka słaba — gdy odczuwanie ciepła jest zaznaczone, ale

słabe.

D. III — dawka średnia — dająca mierne przyjemne ciepło.

D. IV — dawka silna, gdy uczucie ciepła jest intensywne, lecz znoszone dobrze i nie przekracza granicy tolerancji.

W zaburzeniach czucia stosujemy wyłącznie dawki słabe. Ostrożność dawkowania należy zachować w leczeniu zaburzeń krążenia i obrzęków. W ostrych procesach zapalnych zaleca się wyłącznie dawki słabe, w przewlekłych stosować można dawki średnie. Dawki silne stosujemy wyjątkowo. Specjalną ostrożność dawkowania zachować należy w stosunku do narządów słabo ukrwionych i trudno odprowadzających ciepło. Stopień odczuwania ciepła przez pacjenta w okresie czasu zabiegu może ulegać zmianom i dlatego nie należy zwiększać początkowo ustalonej dawki. Podczas zabiegu należy nadzorować pacjenta i obserwować wygląd skóry (rumień). Gdy zabiegi stosujemy w obrębie głowy oraz przy użyciu dużych elektrod ustawionych z większej odległości, stosujemy specjalne okulary ochronne, które również nosić powinna laborantka prowadząca zabieg.

Wskazania:    Naświetlania stosujemy na powierzchnię skóry

bezpośrednio (tzn. bez ubrania). Mikrofale mają zastosowanie w terapii

397