3 żywice 2

36 ♦ MATERIAŁY

♦ Żywice syntetyczne ♦

Wiele żywic naturalnych zastąpiono syntetycznymi.

Żywice fenolowe rozpuszczalne w oleju

Osadzone w mieszaninie oleju lnianego i oleju chińskiego (tungowego). Werniksy zawierające związki fenolu są żółte. Stosuje się je wówczas, gdy potrzebne jest wykończenie odporne na temperaturę, także do powierzchni zewnętrznych.

Żywice alkidowe modyfikowane olejem

Nic rozpuszczają się w rozpuszczalnikach węglowodorowych. Jako takie nie nadają się do tworzenia powłoki. Po to, aby nadać im cechy środków olcożywicznych, które mogą tworzyć powłoki farby, niezbędne jest dodanie oleju.

W procesie modyfikacji używa się oleju lnianego bądź olejów półschnących - sojowego lub szafranowego. Te ostatnie dają w efekcie żywice bledsze: stosowane w spoiwach artystycznych. Część z. nich wymaga dodania sykatyw.

Żywice epoksydowe

Są bardzo trwałe, na ogól używane z innymi żywicami jako powłoki powierzchniowe.

Są również, składnikami wykończeń urządzeń ogrzewczych, składanych rur emaliowanych, farb do emaliowania na zimno lub klejów.

Żywice poliamidowe

Poliamidy mają doskonałą przyczepność - stosowane są w składanych rurach emaliowanych oraz jako środek konserwujący żywice epoksydowe. Są również składnikicm wykończeń dekoracyjnych - dają efekt „nie ściekający”.

Nienasycone żywice poliestrowe

Otrzymywanie tych żywic opracowano w celu umożliwienia układania cienkich warstw (laminowania). Dopiero ostatnio zaczęto stosować je jako żywiczne powłoki powierzchniowe.

Bardzo grube powłoki bowiem umożliwiają zrobienie malowideł ,. t rój wy m ia rowych''.

Poliuretany

Stosuje się je w wykończeniach do drewna i metali, lakierów gumowych i impregnacji tkanin. Tak zwane dekoracyjne farby poliuretanowe to w istocie oleje uretanowe bądź alkidy uretanowc.

Nitroceluloza

Estry celulozy pełnią funkcję zagęszczaczy do farb wodnych. Azotan celulozy (nitroceluloza) jest spoiwem, którego właściwości m od y II k ują piasty fi k a to ry i rozpuszczalniki. Sucha nitroceluloza jest materiałem wybuchowym, dlatego trzeba ją zwilżać wodą, spirytusem metylowym lub butanolem.

ŻYWICE

TERMOPLASTYCZNE

Inaczej polimery liniowe: miękną pod wpływem temperatury i rozpuszczają się. Między innymi mamy polimery akrylowe, które pełnią rolę spoiwa farb malarskich.

Bardzo miękkie żywice miękną pod wpływem obróbki i „chwytają” brud; zbyt twarde tworzą łatwo łamiącą się powłokę farby. Żywice produkowane są ze związków chemicznych - monomerów', zdolnych do polimeryzacji. Stopień twardości żywicy zależy od doboru substancji, które biorą udział w reakcji chemicznej. Proces ten polega na zmianie właściwości substancji. Techniki polimeryzacji decydują o cechach otrzymanej żywicy.

Polichlorek winylu (PVC)

Ma małą odporność termiczną i światłotrwałość; jest łamliwy. Musi być plastyfikowany. Artystom może przydać się jedynie jako główny składnik mas termoplastycznych do odlewów.

Polioctan winylu (PVA)

To popularnie używany nośnik farb PVA; jeden z tańszych produktów na rynku farb polimerowych. Ta żywica ma dużo większą światłotrwałość niż PVC, jest bardziej plastyczna, choć na ogół dodaje się do niej substancje piasty Pikujące.

Powłoka PVA łatwo sic łamie, jest mniej trwała niż żywice akrylowe. PVA to popularny klej używany w szkołach i college'ach. gdzie miesza się je z proszkiem farby, aby otrzymać trwałą powłokę.

Polimery akrylowe

Estry akrylowe mają różny stopień plastyczności, np. poliakrylan etylu jest bardzo plastyczny, polimetakrylan metylu natomiast twardszy. Produkcja polimerów mieszanych, zwanych kopolimerami, umożliwia dostosowanie właściwości do potrzeb, bez konieczności doda wania substa ncj i piasty fi kujących. Są bardziej stabilne niż PVA.

Kopolimery akrylowe są najbardziej przydatne dla artystów, stosowane w postaci roztworu lub dyspersji. Żywice polimerowe spotykamy najczęściej jako emulsje polimerowe.

Konserwatorzy stosują często roztwory polimerów, spotyka się je leż w werniksach jako roztwory polimetakrylanu butylu w benzynie lakowej.