402 (4)

dzo popularne termopary do pomiaru temperatury do 1100°C. Jako drut termoparowy jest też stosowany nichrom w połączeniu z niklem.

15.116.    Jakie są własności i zastosowania kobaltu?

Kobalt jest metalem o barwie srebrzystobiałej z odcieniem niebieskawym. Ma własności zbliżone do niklu, z tym że występuje w naturze rzadziej i jest znacznie droższy. Gęstość kobaltu p = 8,92 Mg/m³, temperatura topnienia 1492°C. Ma dwie odmiany alotropowe: a-heksagonalną (A3) o parametrach sieci a = = 0,2507 nm i c = 0,4069 nm oraz P o sieci Al o parametrze a = 0,3552 nm. Temperatura przemiany alotropowej wynosi 417°C.

W stanie lanym kobalt ma następujące własności: R_m = = 230 MPa, Aio = 2+8%, twardość 170 HB. Kobalt jest stosowany głównie jako pierwiastek stopowy, np. do stopów na magnesy trwałe (do 20%), do stali szybkotnących (do 10%), do stellitów (35+55%), oraz węglików spiekanych (do ok. 15%), do nadstopów (do 60%), do stali maraging (do 15%) i do stopów kovar (ok. 18%). Oprócz tego jest stosowany izotop promieniotwórczy Co⁶⁰ w medycynie i gammadefektoskopii.

CYNK I JEGO STOPY

15.117.    Jakie są własności i zastosowania cynku?

Cynk jest pierwiastkiem o gęstości p= 7,1 Mg/m³, niskotopliwym (temp. topnienia 419°C, temp. wrzenia 906°C). Krystalizuje w sieci A3 o parametrach a = 0,267 nm i c = 0495 nm, da = 1,856. Wykazuje anizotropię własności. Jest odporny na korozję atmosferyczną i dlatego stosuje się go do antykorozyjnego zabezpieczenia stali (cynkowania blach, rur, drutu). Własności wytrzymałościowe cynku są dość niskie: w stanie walcowanym R_m = 120+140 MPa, twardość 32+34 HB, natomiast wydłużenie jest znaczne A*o = 55%. Obróbkę plastyczną cynku przeprowadza się w temp. <150°C lub ok. 230°C (wyciskanie). Główne zastosowania cynku, oprócz powłok ochronnych, to ogniwa elektryczne, płyty poligraficzne oraz dodatek do różnych stopów.

15.118.    Jakie są gatunki cynku wytwarzane w Polsce?

Gatunki cynku wytwarzane w Polsce są ujęte w PN. Gatunek o najwyższej czystości N/EOS zawiera 99,995% Zn, gatunek Raf - 98,7% Zn. Najczęstszymi zanieczyszczeniami cynku są: ołów, kadm, żelazo, miedź, arsen, antymon i cyna, przy czym najbar-

i

dziej szkodliwa j ]jwe eutektyki r pięcia podczas i liczną. Z tego wz I * cynku rektyfil

L jakie są stopy c>

I Największe zas zwane znalami. imikrododatkiei

Jakie są cechy i

Od strony cynl (o max zawarto: ści Al z tempera tyczna, w wyni 5%Al (a-jest L a', która jest rc tektoid a + P A | W wyniku pr: Przemiana prze już po upływie nia znalu, którj rzyszą temu zn stąpnie wzrost j jest oceniana i mieć wymiary przyspieszyć pi

l

7owai

402