43 (253)

w [Cu(NH₃)₄]²⁺, LK = 4, hybrydyzacja Ci/': dsp², (płaskokwadratowa budowa kompleksu)

H₃N-------NM

i\/^:

Cu

/ \^!

H₃Ń-------Ni l i

CN

w[Fe(CN)₆]⁴~, LK = 6, hybrydyzacja Fe²⁺: d²sp³ (oktaedryczna budowa kompleksu)

NC—

—-CN

W

! Fe²⁺

!/t\

NC—

—-CN CN

Niektóre ligandy mają kilka atomów z wolną parą elektronowi) (atomów donorowych) zdolnych do tworzenia wiązań z jonem eon tralnym; mogą zajmować więc kilka miejsc koordynacyjnych. 11 gandy takie nazywamy wielokleszczowymi a kompleksy przez ulu utworzone nazywamy chelatami. Chelaty są trwalsze od komplnl' sów z ligandami jednokleszczowymi.

Reakcje kompleksowania są odwracalne:

jon centralny (A) + ligandy (L)-* [AL]

kompleks (AL)

a stała równowagi K

nazywa się stałą trwałości komplekmi

[A] [L]

Im stała trwałości większa, tym kompleks trwalszy

Ligandami wielokleszczowymi są np. etylenodiamina, anion kwn<w szczawiowego (dwukleszczowy), anion kwasu winowego (trójklnn# czowy), porfiryna (czterokleszczowy).

11< landem sześciokleszczowym jest anion wersenianowy zawarty / wnisenianie sodu (EDTA, komplekson III, sól dwusodowa kwasu ■ i/limodiaminotetraoctowego), podstawowy odczynnik w miareczko-v nilu kompleksometrycznym:

.'Nu

xh₂cooh

XH₂COOH

„C

CH₂COONa

H₂Q

ch₂coo

+2Na

I IjCs

XH₂COONa

H₂Cv

xh₂coo

ch₂cooh

CH₂COOH

Worsenian sodu rozpuszcza się w wodzie i tworzy z wieloma HMrtnlumi wielowartościowymi rozpuszczalne w wodzie trwałe kom-ł«łf«Kt»y chelatowe o budowie oktaedrycznej.

91