4 (975)

MAKRO- I MIKROEKONOMIA

NARZĘDZIA ANALIZY EKONOMICZNEJ

Model ekonomiczny to uproszczony obraz rzeczywistości, który Zawiera interesujące nas aspekty zachowań jednostek gospodarczych. Jedną z ważniejszych umiejętności przy budowie modelu jest właściwa selekcja faktów istotnych dla danego zjawiska.

Budując model ekonomiczny wprowadzamy uproszczenia, identyfikując jedynie podstawowe czynniki określające dane zjawisko. Następnie dokonuje się oceny poprawności modelu ekonomicznego najczęściej na podstawie analizy danych statystycznych. Ekonomia jest w zasadzie nauką nieeksperymentainą, w przeciwieństwie do np. fizyki. Nie można dowieść, że dana teoria ekonomiczna jest prawdziwa. Można natomiast zgromadzić argumenty za i przeciw.

Wyróżniamy 3 etapy analizy ekonomicznej:

| Obserwacja zjawiska i sformułowanie problemu II. Skonstruowanie teorii lub modelu

III. Weryfikacja wniosków teoretycznych na podstawie danych ekonomicznych (pozwala na stwierdzenie, czy są podstawy do odrzucenia teorii 1 nie przesądza, czy jest to teoria prawidłowa)

• \UJVOU

W

m

m\

m

I*}

0*)

ORi

Do weryfikagi modelu wykorzystywane są dane ekonomiczne. Wiele zbiorów danych ma postać szeregów czasowych, tj. kolejnych wartości przyjmowanych przez daną zmienną w różnych momentach (określenie, jak dana wielkość zmienia się w czasie).

Jeśli interesują nas różnice w zachowaniu jednostek w tym samym momencie, stosujemy dane przekrojowe, które wskazują jakie wartości przyjmuje analizowana zmienna u poszczególnych osób lub w ich grupach (np. bezrobocie wg wieku).

Zmiany wielkości ekonomicznych można prezentować za pomocą tablic, wykresów, rysunków, które mogą być także wykorzystywane do różnego rodzaju manipulacji (reklama, polityka).

W przypadku tabel należy zwrócić uwagę przede wszystkim na nagłówki, okres (tendencje), punkt odniesienia, wielkość i rodzaj próby, jednostki miary.

W przypadku rysunków i wykresów istotne są skale i okres odniesienia (dłuższy okres wygładza przebieg wykresu).

Wskaźnik wyraża względną wartość danej zmiennej odniesioną do jej wartości w okresie podstawowym (bazowym). Może być wykorzystywany do porównania poziomu zmiennych mierzonych w różnych jednostkach lub gdy chcemy połączyć kilka zmiennych w jeden wskaźnik. W tym ostatnim przypadku stosuje się średnie ważone, przypisując poszczególnym zmiennym określone wagi (np. miedź - waga 10,8; srebro - waga 0,2). Będziemy otrzymywali różne wyniki w zależności od przypisanej wagi.

. wartość aktualna

WSKAŹNIK =-—-*100

wartość bazowa

Jednym z najczęściej stosowanych jest wskaźnik cen detalicznych, obliczany na podstawie koszyka dóbr nabywanych przez typowe gospodarstwo domowe za pomocą średniej ważonej. Procentowy wzrost wskaźnika w ciągu dwunastu miesięcy jest miarą inflacji (stopą inflacji).

Wskaźnik cen detalicznych jest obliczany dwuetapowo, tj. najpierw oblicza się wskaźnik cen dla każdej grupy dóbr, potem mnoży się je przez odpowiednie wagi.

Podobnie obliczane są wskaźniki płac, produkcji, wskaźniki giełdowe.

5