436 437 (4)

i wzmacniacz ma taki współczynnik wzmocnienia jak bez sprzężenia zwrotnego. Przy odchyleniu częstotliwości w dowolną stronę we wzmacniaczu pojawia się sprzężenie zwrotne, którego wartość rośnie w miarę oddalania się od tu* a następnie szybko maleje w obie strony od częstotliwości równowagi.

Aby otrzymać równanie charakterystyki częstotliwościowej takiego układu należy założyć rzeczywistą wartość współczynnika wzmocnienia wzmacniacza k_uir, co jest ważne dla zakresu częstotliwości roboczych, podzielić go przez współczynnik wzmocnienia wzmacniacza z ujemnym sprzężeniem zwrotnym, podstawiając do wyniku wartość fi z (8.29) oraz obliczyć moduł otrzymanej zależności.

W wyniku otrzymamy

Rodzina znormalizowanych charakterystyk częstotliwościowych wzmacniacza selektywnego z podwójnym mostkiem RC w obwodzie ujemnego sprzężenia zwrotnego wykreślona na podstawie wzoru (8.30) dla różnych wartości k_ulr, przedstawiona jest na rys 8-25. Z rysunku wynika, że im większy jest współczynnik wzmocnienia k_ult części wzmacniacza objętego sprzężeniem zwrotnym przez mostek, tym węższe jest pasmo przenoszenia układu, a więc tym lepsza jest selektywność.

W celu porównania omawianego układu ze stopniem mającym obwód rezonansowy określimy dobroć równoważną Q_r, jaką powinien mieć obwód stopnia rezonansowego przy równym paśmie przenoszenia. Za pomocą metody stosowanej do wyprowadzenia wzorów (8.19 i 8.20) obliczymy, że przy <o, = w₀: Xj = 1 oraz

(8.31)

Podstawiając do (8.30) ostatnią zależność, przyjmując Y = 0,707 oraz rozwiązując wynik względem X_r, otrzymamy

Q =    (8.32)

4    4

Jak z tego wynika układ z podwójnym mostkiem RC w obwodzie sprzężenia ujemnego jest równoważny obwodowi o dobroci równej w przybliżeniu ćwierci współczynnika wzmocnienia układu objętego sprzężeniem zwrotnym. Na przykład,"jeżeli k_u,_r — 60, to Q_r^=> 15.

Obwód ujemnego sprzężenia z podwójnym mostkiem RC może obejmować zarówno jeden jak i kilka stopni. Przy objęciu dwóch lub trzech stopni można otrzymać bardzo dużą wartość dobroci równoważnej, a więc i selektywności układu, gdyż współczynnik

Rys. 8-25. Znormalizowane charakterystyki częstotliwościowe stopnia selektywnego z podwójnym mostkiem RC w obwodzie ujemnego sprzężenia zwrotnego

Rys. 8-26. Wzmacniacz selektywny z podwójnym mostkiem RC

wzmocnienia części wzmacniacza, objętego sprzężeniem zwrotnym może w tym przypadku osiągać wartość kilkudziesięciu, a nawet kilkuset tysięcy. Jednakże otrzymanie bardzo dobrej selektywności jest utrudnione, gdyż przy odchyleniu wartości elementów mostka od danych podanych na rys. 8-24, odpowiadających dokładnemu zrównoważeniu, współczynnik przenoszenia na częstotliwości f₀ staje się różny od zera. W zależności od charakteru zmian w układzie pojawia się przy tym dodatnie lub ujemne sprzężenie zwrotne (L5, str. 418... 419), które przy dużych wartościach k_uir powoduje znaczne zmiany wzmocnienia oraz pasmo przepuszczania, a nawet prowadzi do samowzbudzenia urządzenia.

Układ z podwójnym mostkiem RC daje najlepsze wyniki, jeżeli mostek nie jest obciążony. Przy obciążeniu mostka jego współczynnik przenoszenia maleje, a selektywność układu pogarsza się.

Wyjście mostka przyłącza się zazwyczaj do obwodu wejściowego lub międzystopniowego wzmacniacza (rys. 8-26), który obciąża mostek. Aby selektywność układu nie pogorszala się z tego powodu, R przyjmuje się znacznie mniejsze niż oporność obwodu wejściowego lub międzystopniowego. Jednakże przy ma-

437