59 (103)

Wykaz elementów
Rezystory
R1.........	.... 2200/0,5W
R2,R3......	.........47kO
R4.........	......... 6800
R5.........	..........100.0
R6.........	.........4,7kO
Kondensatory
C1.........	330nF/400...630V
C2.........	.... 1000pF/25V
C3.........	.........lOOnF
C4.........	.........4,7pF
C5.........	..........10nF
Półprzewodniki
U1.........	.......ATtinyl 3
U2......TFMS5360 lub TS0P1736
D1.........	dioda Zenera 5,1 V
BR1........	........mostek
Q1	MOC3043
Q2.........	..........BT136
Pozostałe
swr......	.....DIP switch 2
81.........	.......buzzer 6V
F1.........	.. ,F100mA/250V
obudowa ____	...........Z-27
2 xzłącze ARK
Gniazdo bezpiecznikowe do druku
Podstawka precyzyjna DIL8
* elementy opcjonalne

algorytm zacznie się od początku. Jeżeli nie wystąpią błędy, dekodowanie zostanie zatrzymane po odebraniu 13 bitów, z których pierwszy powinien mieć wartość ,.l” - jest to drugi z dwóch bitów startu (pierwszy jest ignorowany przez algorytm, co widać na rysunku). Odmierzanie dłuższych odcinków czasu zostało zrealizowane w inny, nietypowy sposób. Ponieważ ATtinyl3 nie ma dwóch timerów, skorzystałem z watchdoga. który został zaprogramowany na generowanie przerwania WDT co 125ms. W obsłudze przerwania ustawiana jest tylko flaga o nazwie tik. Pozostałe operacje wykonywane są w pętli głównej.

Zmienna minutnik jest systematycznie dekrementowana, a w momencie, gdy jej wartość zmienia się z 1 na 0, lampka jest gaszona. Czas odmierzany przez minutnik zależy od stanu wejść PB3 i PB4 (SM) i SWI w kodzie programu). W prototypie podłączyłem do tych wejść przełącznik typu D1P switch; równie dobrze można jednak zastosować jumperki czy zwory lub ustawić pożądaną wartość bezpośrednio w kodzie.

Zmienna opozniacz nie pozwala na zbyt częste włączanie i wyłączanie urządzenia. Ponieważ algorytm dekodujący ignoruje bit „parzystości”, występujący w ramce RC5, na skutek przytrzymania przycisku na pilocie, lampka byłaby ciągle włączana i wyłączana (gdyż ten sam rozkaz odpowiada za obie te operacje). By tego uniknąć, dodałem wspomnianą zmienną, która blokuje stan sterowanego urządzenia na 1 s. Innymi słowy, nie da się przełączać lampki częściej niż raz w ciągu sekundy. Jest to proste, ale skuteczne rozwiązanie, które można też zaadaptować do innych standardów pilotów podczerwieni, w szczególności tych pozbawionych bitu „parzystości”.

Zmienna sygnał odpowiada za sterowanie buzzera. Jest on włączany w momencie programowania oraz w chwili startu timera, dzięki czemu wiemy, że sterownik odebrał poprawnie rozkaz i lampka zgaśnie automatycznie za określony czas.

Procedura programowania jest kontrolowana przy użyciu zmiennej uczenie. Procedura ta rozpoczyna się po podłączeniu sterownika do zasilania. Jeżeli w pamięci EEPROM jest już zakodowany rozkaz „Przełącz”, zostanie on wczytany po 4 sekundach, o ile użytkownik wcześniej nie nadpisze go, wciskając wybrany przycisk. Jeżeli tego rozkazu w pamięci nie

Rys. 3

ma, układ będzie czekał w nieskończoność. Po zaprogramowaniu rozkazu „Przełącz” mamy kolejne 4 sekundy na zaprogramowanie rozkazu „Minutnik”. Jeżeli zrezygnujemy z tej funkcji, zapamiętany zostanie tylko rozkaz „Przełącz” i będziemy mogli sterować lampką za pomocąjednego przycisku. Zaprogramowanie nowego rozkazu jest potwierdzane pojedynczym sygnałem. Sygnał dwukrotny oznacza, że „Minutnik” zostaje nic-zaprogramowany, zaś trzykrotny - że przywrócono rozkazy zapisane w pamięci nieulotnej.

Montaż i uruchomienie

Na rysunku 3 przedstawiony jest schemat montażowy. Montaż przeprowadzamy w typowy sposób. Jedynym wyjątkiem jest odbiornik U2. Można go przylutować za pomocą krótkich odcinków elastycznych przewodów i przykleić w otworze wyciętym w górnej części obudowy (pod gniazdem sieciowym). Innym rozwiązaniem jest wlutowanie w płytkę gniazda tupu goldpin. Odbiornik należy wtedy wkleić lub wcisnąć w precyzyjnie wycięty otwór, tak by jego odpowiednio wygięte nóżki trafiały w gniazdo po złożeniu obudowy. Przełącznika SW1 można w ogóle nie montować, jeżeli ktoś nie przewiduje zmiany czasów timera. Można go też zastąpić jumperkiem, co będzie przydatne podczas uruchamiania sterownika. Oczywiście, jeżeli ktoś przewiduje potrzebę częstszego zmieniania czasów, może wyprowadzić na zewnątrz jeden lub dwa przełączniki. Należy jednak pamiętać, by były to przełączniki przystosowane do napięcia 230V. Korzystamy z zasilacza beztransformatoro-wego i nie powinniśmy wyprowadzać na zewnątrz urządzenia elementów, na których, w przypadku uszkodzenia zasilacza, może pojawić się niebezpieczne napięcie, a do takich elementów można zaliczyć niektóre miniaturowe i niskonapięciowe przełączniki.

Nie ma potrzeby stosowania podstawki pod transoptor, za to warto użyć podstawki precyzyjnej pod mikrokontroler.

Mikrokontroler pracuje z użyciem wewnętrznego zegara RC 1,2MHz i nie ma potrzeby zmiany fiisc bitów ani podłączania rezonatora. Kondensator Cl powinien być kondensatorem polipropylenowym (MKP lub KFPM) o napięciu nominalnym 400V lub kondensatorem poliestrowym (MKT lub MKSE) o napięciu nominalnym 630V.

Jako buzzer BI możemy zastosować brzęczyk na napięcie 6V lub nawet wyższe, o ile tylko będzie pracował. Jeżeli membrana będzie zabezpieczona naklejką ochronną, możemy

my głośność dźwięku. Gdyby mimo wszystko dźwięk był zbyt głośny, możemy spróbować włączyć w szereg z BI rezystor o eksperymentalnie dobranej oporności.

Po sprawdzeniu poprawności montażu warto ustawić SW1 w pozycji zapewniającej najkrótszy, pięciosekundowy, czas timera, tj. oba przełączniki rozwarte. Teraz podłączamy urządzenie do sieci. Na klawiaturze pilota naciskamy przycisk wybrany przez nas jako rozkaz „Przełącz”. Sterownik potwierdzi odbiór pojedynczym sygnałem dźwiękowym. Jeżeli będziemy korzystać z minutnika, naciskamy przycisk, który będzie pełnić funkcję „Minutnik”. Sterownik znów potwierdzi odbiór pojedynczym sygnałem lub odezwie się dwa razy, jeżeli w ciągu 4 sekund nie wybierzemy drugiego rozkazu.

Teraz, naciskając przycisk „Przełącz” powinniśmy na przemian włączać i wyłączać lampkę. Jeżeli przy zapalanej lampce wybierzemy przycisk    „Minut

nik”, usłyszymy sygnał i po 5 sekundach lampka    zgaśnie.

Możemy odłączyć układ od sieci i ustawić pożądany czas timera. Po ponownym podłączeniu do zasilania i upływie kilku sekund sterownik wczyta wcześniej ustalone rozkazy z pamięci EEPROM i zasygnalizuje to trzykrotnym sygnałem.

PS. Jako ciekawostkę podam informację, że powyższy projekt został w całości opracowany na systemie GNU/

Linux z użyciem wolnego oprogramowania.

Mariusz Chilmon www.vmario.org

59

I