56 (118)

<3

Tester ten służy do określania kierunku wirowania faz w gniazdach instalacji trójfazowej niskiego napięcia 400/230V, 50 Hz. Jest to istotne w przypadku zasilania większości maszyn zawierających silniki indukcyjne, gdzie od kierunku obrotów silnika zależy prawidłowa praca maszyny (np. młyny, taśmociągi, dźwigi, pompy, wentylatory).

W poprawnie wykonanej instalacji przemysłowej kolejność faz powinna być identyczna we wszystkich gniazdkach na terenie danego obiektu. Praktyka pokazuje, że bywa inaczej. Po przełączeniu maszyny do innego gniazda, może ona nie działać właściwie, a osoba przełączająca nie zawsze ma lego świadomość. Tester będzie więc pomocny ludziom odpowiedzialnym za modyfikacje instalacji i prawidłową pracę maszyn (elektrycy czy np. służby utrzymania ruchu w fabrykach).

W przypadku znalezienia testerem gniazda, w którym jest inny (niż w większości) kierunek wirowania faz, należy zamienić miejscami dwa dowolne przewody fazowe tego gniazda (LI z L2 lub LI z L3 albo L2 z L3), by uzyskać zmianę kierunku wirowania faz (i obrotów silnika) na właściwy.

Opis ykłady

Układ trójfazowy to trzy napięcia (sinusoidy) przesunięte wzglę- _<L2> _R2 dem siebie w czasie o 120°. Na

rysunku 1 znajdują się przebiegi napięć fazowych z zaznaczoną wartością skuteczną (230V) oraz maksymalną (325V). Natomiast rysunek 2 pokazuje napięcia fazowe i międzyfazowe (większe o V3 od fazowych) w postaci wektorów wirujących z prędkością oo=2^ł7i»f (gdzie f = 50Hz, częstotliwość sieciowa).

Działanie omawianego testera polega na wykrywaniu dodatnich szczytów' napięć fazowych i określaniu, w jakiej kolejności wystąpiły. Na tej podstawie zostaje ustalony kierunek wirowania faz w badanym gniazdku. Schemat testera przedstawia rysunek 3. Podstawowymi blokami funkcjonalnymi urządzenia są: filtry przeciwzakłóceniowe dla częstotliwości RTV (elementy R1-R6 i Cl— C3), zasilacz beztransformatorow-y (R7-R8, C4-C6, D1-D2) o napięciu 5 V, detektory

wartości szczytowej faz (R9-R17, D3-D5, C7-C9 i Tl-T3) oraz układ scalony (IC1), formujący impulsy (inwertery Schmitta) do postaci pokazanej na rysunku 4, mikrokontroler (IC2) AVR ATtiny26, diody LED (D6-D8) wraz z rezystorami ograniczającymi ich prąd (R18-R20) oraz elementy pomocnicze (kondensatory filtrujące CIO, Cli z

u (V|

326 Vmax- —

230 VeM

Rys. 2

UL2

56 Styczeń 2010 Elektronika dla Wszystkich