5

Globalne ocieplenie

Gazy wchodzące w skład atmosfery ziemskiej, tj. azot, tlen, argon, para wodna, niewielkie ilości dwutlenku węgla i metanu oraz śladowe ilości innych gazów, tworzą powlokę, która zapobiega przenikaniu części promieniowania cieplnego poza atmosferę. Dzięki temu zjawisku, nazywanemu efektem cieplarnianym, na Ziemi może istnieć życie, bowiem bez tego średnia temperatura na naszej planecie byłaby ujemna. Efekt cieplarniany jest spowodowany głównie obecnością pary wodnej w atmosferze. Drugim ważnym gazem potęgującym ten efekt jest dwutlenek węgla. Wielu naukowców twierdzi, że obecna tendencja ocieplania klimatu jest związana z działalnością człowieka, a w szczególności z uwalnianiem do atmosfery tzw. gazów cieplarnianych: dwutlenku węgla i metanu. W ostatnich latach ich stężenie w atmosferze gwałtownie wzrosło, co może doprowadzić do zwiększenia efektu cieplarnianego. Konsekwencją tego będzie globalne ocieplenie powodujące np. zmiany klimatyczne, topnienie lodowców czy podniesienie się poziomu wód mórz i oceanów, co z kolei przyczyni się do zmiany warunków życia na Ziemi.

Efekt cieplarniany

Promieniowanie słoneczne dociera do atmosfery Ziemi. Część, głównie promieniowanie UV, odbija się od niej i trafia w kosmos. Pozostała część promieniowania przenika przez atmosferę i dociera do powierzchni Ziemi.

nagromadzenie pary wodnej dwutlenku węgla i innych gazów cieplarnianych

atmosfera

powierzchnia Ziemi

Część docierającego do Ziemi promieniowania odbija się od jej powierzchni. część jest przez nią absorbowana, część zostaje pochłaniana przez organizmy. Ziemia i organizmy są z kolei źródłem gtównie promieniowania cieplnego. W większości jest ono absorbowane przez gazy cieplarniane znajdujące się w atmosferze.

Gazy cieplarniane

Zmiany zawartości C0₂ w atmosferze od roku 1000 n.e.

Gaz cieplarniany	Stężenie w atmosferze		Efektywność absorpcji pro-mieniowania cieplnego (w porównaniu z C02)	Okres trwania w atmosferze
	Przed rewolucją przemysłową 1860 r.	Czasy obecne (dane z 2002 r.)
dwutlenek węgla	288 ppm	370 ppm	1	120 lat
metan	848 ppb	1785 ppb	21	12 lat
tlenek azotawy	285 ppb	316 ppb	310	120 lat
chlorolluorowęglowodory (CFC)	0	0,89 ppb	4000	50-100 lat
ozon troposleryczny	25 ppb	34 ppb	17	godziny

ppm cząsteczek na milion ppb = cząsteczek na miliard

Ochrona środowiska

*

Główne antropogeniczne źródła gazów cieplarnianych

dwutlenek węgla

•    spaliny samochodowe

•    spalanie węgla, drewna i paliw olejowych

•    wypalanie lasów tropikalnych metan

•    uprawa roli

•    hodowla zwierząt

•    utylizacja odpadów chlorofiuorowęglowodory (CFC)

•    wycieki chłodziwa z lodówek

•    wycieki chłodziwa z systemów klimatyzacji

tlenek azotawy

•    spaliny samochodowe ozon

•    spaliny samochodowe (smog)

Wykres przedstawia różnice między średnimi rocznymi temperaturami w poszczególnych latach 1860-2003 a średnią temperaturą w latach 1961 1990. Pogrubiona linia pokazuje ogólny trend wyznaczany przez roczne dane. Od 1977 roku roczne średnie temperatury są wyższe od temperatury będącej punktem odniesienia, Wskazuje to na rosnący trend temperatur globalnych.