5 (978)

tworzenie się wyboi w obrębie głowic ostróg, nieregularne wykształcenie brzegu w nowej linii regulacyjnej,

niepewne kierowanie strug wodnych na większych krzywiznach oraz przy większych prędkościach przepływu wody.

REGULACJA RZEK ZA POMOCĄ TAM RÓWNOLEGŁYCH (KIEROWNIC)

System regulacji za pomocą tam równoległych znajduje zastosowanie zarówno na rzekach nizinnych, jak i górskich. Głównymi budowlami są tutaj tamy równoległe, tzw. kierownice, a pomocniczymi poprzeczki. Tama równoległa jest budowlą wykonaną równolegle do linii nurtu. Jej przekrój poprzeczny jest podobny do kształtu przekroju ostrogi. Ma ona jednak nieco odmienną konstrukcję. Poprzeczka służy do połączenia tamy równoległej z brzegiem. Jest to w zasadzie tama poprzeczna 9 ostroga, ale o mniejszym przekroju poprzecznym, ponieważ nie podlega bezpośredniemu działaniu wody.

Tamy równoległe ( podłużne ) budowane są w zaprojektowanych liniach regulacyjnych. W ten sposób ograniczają one od razu nowe koryto rzeki, które stosunkowo szybko oczyszcza się z mielizn i odsypisk. Przez obustronne wykonanie tam równoległych rzeka otrzymuje stałą, normalną szerokość i nowe jednostajne brzegi.

Do cech ujemnych regulacji za pomocą tam podłużnych należy przekrój poprzeczny zbyt korzystny pod względem hydraulicznym dla przepływu wody; koryto staje się podobne do sztucznego kanału, w którym rzeka zatraca swój naturalny charakter; powoduje to zmniejszenie oporów ruchu wody, zwiększenie prędkości i pojawienie się erozji w korycie rzeki,

w wypadku uregulowania koryta na nieodpowiednią szerokość poprawienie szerokości trasy regulacyjnej jest trudne do wykonania i kosztowne,

zamulenie części rzeki odciętych tamami równoległymi postępuje wolniej, ponieważ rumowisko dostaje się do miejsc odciętych tylko przy stanach wyższych niż poziom korony tamy oraz osadza się w miejscach o małej prędkości,

regulacja tym systemem jest kosztowniejsza, gdyż oprócz budowy tam równoległych konieczna jest budowa poprzeczek w celu przecięcia prądów bocznych i ułatwienia zamulenia.

Budowę tamy podłużnej rozpoczyna się od wykonania pierwszej wiążącej ( z brzegiem ) poprzeczki. Poprzeczka ta umożliwia dowóz materiału na budowę tamy. Następnie od pierwszej poprzeczki rozpoczyna się budowę tamy równoległej i prowadzi się ją w dół rzeki.

REGULACJA RZEK ZA POMOCĄ OPASEK I PROGÓW

Regulacja małych rzek górskich, stanowiących przejście między potokiem a rzeką górską, ze względu na swoisty charakter należy do bardzo trudnych przedsięwzięć regulacyjnych.

Duża siła unoszenia przy wysokich stanach wody, krzyżowanie się linii nurtów przy różnych stanach powoduje, że wszystkie budowle regulacyjne są silnie atakowane przez wodę.

Najbardziej skutecznym systemem regulacji okazało się zabezpieczenie dna za pomocą progów, a brzegów za pomocą opasek. System regulacji złożony z tych budowli wodnych nosi nazwę korekcji progowej. Progiem nazywamy budowlę wodną prostej konstrukcji, wbudowaną prostopadle do biegu rzeki w dno koryta, przy czym górna część tej konstrukcji wystaje ponad dno dolnego odcinka koryta. Nadaje to schodkową linię dna koryta