62 (209)

W przypadku wystąpienia obrzęków limfatycznych stosuje się ułożenie takie, jak przy żylakach podudzi.

2.2.3. ŻYLAKI PODUDZI

(VARICES CRURUM)

Żylaki są to zmiany polegające na rozszerzeniu, wydłużeniu i powyginaniu żył oraz niedomykalności zastawek żyl-nych.

Skłonność do ich powstawania może być dziedziczona. Czynnikiem sprzyjającym jest praca zawodowa w pozycji stojącej. Żyły są wówczas stale nadmiernie rozciągnięte, gdyż wskutek siły ciężkości krew ma tendencje do gromadzenia się w dolnych częściach ciała. Brak jest również dwóch podstawowych mechanizmów ułatwiających powrót krwi żylnej do serca - pompy mięśniowej i większych zmian ciśnienia w klatce piersiowej.

Podobny wpływ wywierają czynniki zwiększające ciśnienie w jamie brzusznej i utrudniające odpływ krwi z kończyn dolnych (ciąża, guzy, ciasne gorsety).

Najczęściej żylakipowstająwżyleodpiszczelowej. Równie częste są żylaki odbytu (hemoroidy).

Wskutek wzrostu ciśnienia krwi na ściany naczynia ulega ono wydłużeniu, powykręcaniu i rozszerzeniu. Rozszerzenie powoduje odsunięcie od siebie zastawek. Ponieważ nie mogą one zamykać się szczelnie, tracą swoją funkcję i pozwalają na cofanie się krwi. To powoduje jej większe zaleganie, a to z kolei jest przyczyną dalszych deformacji naczynia. W ten sposób powstaje błędne koło.

Wskutek zwolnionego przepływu krwi oraz jej zawirowań w okolicy niesprawnych zastawek może dochodzić do tworzenia się zakrzepów. Jednocześnie zaburzone krążenie i odżywienie sprawia, że ściany naczyniaulegajązwyrodnieniu.

Błona mięśniowa zanika, natomiast błona zewnętrzna przerasta.

Chory skarży się na ból i osłabienie kończyn. Może dochodzić do skurczu mięśnia trójgłowego łydki (jeżeli rozszerzona żyła przebiega głęboko między mięśniami).

W kończynie występuj e zastój i obrzęk wskutek przepełnienia rozszerzonych żył i nadmiernego ciśnienia w naczyniach włosowatych, a przez to zwiększone przenikanie płynu. Na skutek gorszego ukrwienia mięśnie ulegają osłabieniu, a skóra zmianom wstecznym. Zwiotczałe mięśnie nie wspomagają przepływu krwi w żyłach i w ten sposób znów ustala się błędne koło.

Stosowane zabiegi

Konieczne są okresy odpoczynku. Pacjent powinien leżeć w łóżku z uniesioną kończyną. Może zaistnieć konieczność zmiany charakteru pracy.

Chory powinien nosić elastycznąpończochę lub opaskę. Zakłada się ją rano przed wstaniem z łóżka i nie należy jej zdejmować aż do udania się na spoczynek nocny.

W każdym przypadku zastoju żylnego zasadniczym celem leczenia jest ułatwienie odpływu krwi. Można to osiągnąć przez stosowanie fizykoterapii, odpowiednich ćwiczeń przy uniesionej kończynie i ewentualnie masażu.

Fizykoterapia

W zakresie fizykoterapii stosuje się: prądy interferencyjne, prądy diadynamiczne, jontoforezę (z acetylocholiny), elek-trostymulację prądami małej częstotliwości, promieniowanie nadfioletowe.

127