66
kawałków barwnych kamieni w świeżej zaprawie wapiennej: 1) wzór układany z naturalnych barwnych kamyków o różnorodnych kształtach, 2) z kamieni, płytek ceramicznych lub szkła ciętych w kostki o kształcie sześcianu, 3) z różnorodnego materiału: kolorowych marmurów, złota, półszlachetnych kamieni, masy perłowej itd. Całą powierzchnię ścian dzielono na pola za pomocą malowanych elementów architektonicznych. W zależności od stylu, których ukształtowało się kilka w historii malarstwa rzymskiego, pola pozostawiano gładkie, wypełniano ornamentem z girland kwiatów i owoców, malowano w nich pejzaże, architekturę, sceny mitologiczne i rodzajowe, martwe natury.
Niemal od początku istnienia rzymskiego malarstwa ściennego widoczna jest dążność do ukazania złudzenia trójwymiarowej przestrzeni na pła
skiej powierzchni ściany. Posługiwano się w tym celu różnymi sposobami: sugerowano przestrzeń różnicami kolorystycznymi, walorowymi oraz perspektywą linearną. Zasadniczo malowana przestrzeń dzielona jest na dwa lub trzy plany, jak w dekoracji teatralnej. Płasko malowane jednobarwne tło „zamykało” przestrzeń ograniczając jednocześnie jej głębię. Ścisła obserwacja natury (charakteryzująca całą sztukę rzymską) pozwoliła zauważyć wiele złudzeń optycznych, którym podlega oko w zetknięciu się z przestrzenią. Niektóre złudzenia tyczą doznań barwnych i walorowych. I tak: wydaje się, że barwy ciepłe (żółcie, czerwienie, brązy), nasycone, czyste, o intensywnym walorze, bardziej zbliżają się do oka widza niż barwy chłodne (błękity, zielenie, fiolety), zszarzone, o jasnym odcieniu walorowym, które „oddalają się” w głąb pola widzenia. Inne
Sztuka STAROŻYTNA
◄ 69. Malarstwo ścienne z domu rzymskiego w Pompejach