57 (292)

G l«U-lcir«k ik41 V! Solka-Slwmy uoJ.I. M*fłUKau, W«wiv < 2l>l7 ISBN-ł^KlOMSIlUS. C Sy 1*"VPWN lUł?

ROZDZIAŁ 4 Wjrtośn izasady polityki społec/ntj    79

gromadzenie i pomnażanie oszczędności, ubezpieczenia wzajemne, indywidualne konta emerytalne.

Społeczeństwo lud/i przezornych, pomagających sobie wzajemnie i solidarnych, kierujących się dobrem wspólnym oraz zdolnych do partycypacji w życiu społecznym i cło samorządności, niestroniących od aktywności i współpracy w instytucjach różnego typu, mamy praw ocenić jako lepsze {kr/teria aksjologiczne), ale też jako łatwiejsze i tańsze do rządzenia i współrządzenia (kryteria prakseologia ne) od społeczeństwa składającego się z ludzi pozbawionych tych cech.

Instytucje polityki społecznej, informując ludzi o możliwościach szczególnie korzystnego oszczędzania, np. na mieszkania, edukując ich w zakresie zachowań prewencyjnych, np. poprzez promocję zdrowego trybu życia i zwalnianie z tego tytułu z pewnych opłat, tworzą atrakcyjną ofertę. Oznacza to, że politycy ufają obywatelom i rozszerzają zakres ich swobodnego wyboru. A zachęceni do tego obywatele pokazują, że umieją odpowiedzialnie korzystać ze swojej wolności.

W pewnych kwestiach, np. w imię wartości zdrowia, wobec określonej grupy ludzi trzeba jednak stosować przymus przezorności {np. obowiązkowe ubezpieczenia, obowiązkowe badania kontrolne, obowiązkowe szczepienia, podwyższone składki ubezpieczeniowe dla palaczy itd.). Niektórym ogranicza się w ten sposób pole swobodnego wyboru, ale jednocześnie zapewnia się im w dłuższej perspektywie poprawę bezpieczeństwa socjalnego - a innym ochronę przed ponoszeniem skutków nieostrożności współobywateli, co przysparza wszystkim ludziom ufności.

Takie satno przemieszanie - i. Co najważniejsze, wzajemne wspomaganie się - aksjologii i prakseologii występuje także przy precyzowaniu zasad samopomocy, solidarności, pomocniczości, partycypacji i samorządności.

Podsumowanie

•    Konieczne jest odnoszenie się do świata wartości już w nauce o polityce społecznej lub dla niej, gdyż selekcja faktów i wybór hipotez badawczych bywają aktami aksjologicznymi; warto mieć tego świadomość. Dotyczy to nawet nauk teoretycznych, ale przede wszystkim - nauk praktycznych, zwanych też celowoś-ciowymi.

•    Warto dostrzegać fałszywość pewnych tez głoszących fundamentalną sprzeczność między takimi wartościami, jak: wolność, równość, indywidualizm, wspólnotowośe itp. Warto też dostrzegać, że za głoszeniem takich tez aksjologicznych kryje się często-obok niewiedzy — także gra interesów, np. interesów ekonomicznych.

•    Pojęcie postępu społecznego opiera się na syntetycznym ujęciu akceptowanych systemów wartości. Prawa socjalne zaś odnoszą się do wartości uznanych za klu

czowe.