69 (228)

71

ryzyka chorób wieńcowych. HDL zbierają cząstki cholesterolu z różnych komórek w organizmie i transportują je do wątroby.

Estry steroli występują w lanolinie, czyli tłuszczu wełny.

Sitosterol jest roślinnym sterolem. Innymi pochodnymi steroli roślinnych są glikozydy, np. strofantyna i digitoksyna (patrz rozdz. Funkcje cukrów, str. 36).

Oprócz steroidów ważną grupą lipidów izoprenowych są karote-noidy, do których należą karoteny i ksantofile. Są to barwniki szeroko rozpowszechnione w świecie roślinnym. W organizmach zwierzęcych i u człowieka karoten jest najważniejszą prowitaminą A.

Retinal, wrażliwy na światło karotenoid (pochodna witaminy A), uczestniczy w procesie widzenia u przedstawicieli trzech różnych linii rozwojowych świata zwierzęcego: owadów, mięczaków i kręgowców. Fakt ten świadczy o szczególnym przystosowaniu budowy tego karo-tenoidu do funkcji, jaką jest proces widzenia.

Występowanie i znaczenie lipidów

Rodzaj lipidu	Występowanie	Funkcje
Tłuszcze właściwe	W tłuszczowej tkance podskórnej ssaków wodnych (wieloryby, foki, morsy) oraz u ssaków przechodzących hibernację (sen zimowy), np. nietoperze, świstaki, jeże, niedźwiedzie, borsuki. Znajdują się w garbach wielbłądów. Mogą być gromadzone między narządami wewnętrznymi, np. u larw motyli czy tworzyć torebkę tłuszczową nerki. U roślin gromadzone są w nasionach roślin oleistych oraz w niektórych owocach (oliwki).	□    Funkcja energetyczna, zapasowa oraz termoizolacyjna i ochronna. □    Stanowią źródło wody metabolicznej (wielbłądy).
Woski	Na powierzchni organów roślinnych (liście, owoce). W łoju na skórze oraz na sierści i piórach (szczególnie u ptaków wodnych).	□ Ograniczenie utraty wody oraz ochrona przed patogenami.
Fosfolipidy	Lecytyna — ważny składnik błon biologicznych, duże ilości lecytyny są gromadzone w żółtku oocytów (komórki zwierzęce i ludzkie, z których powstają jaja). Sfingolipidy występują w osłonkach mielinowych włókien nerwowych pod nazwą sfingomieliny.	□    Funkcja budulcowa i zapasowa. □    Decydują o szybkości przewodzenia impulsów wzdłuż włókien nerwowych (sfingomielina).