6 (1445)

15.3. Przebieg pomiarów

A. Pomiar siły elektromotorycznej:

1.    Połączyć układ zgodnie ze schematem na rys.15.7.

2.    Ustawić napięcie 2 V na zaciskach kompensatora za pomocą zasilacza prądu stałego Irys.15.7).

3.    Uzyskać od wykładowcy pozwolenie na rozpoczęcie pomiarów.

4.    Nastawić temperaturą otoczenia na potencjometrze (3) służą -cym do kompensowania temperaturowych zmian siły elektromotorycznej ogniwa normalnego (ogniwa Westona) .

5.    Wyregulować natężenie prądu pomocniczego. W tym celu przy włączonym przycisku =_n układu kompensatora pomocniczego, za pomocą kolejnych dekad (l) , poczynając od największej ,spro -wadzić wychylenie galwanometru do zera.

5. Zmierzyć siłę elektromotoryczną E źródła przy otwartym wy -łączniku K. V/ tym celu przy włączonym zacisku x₁(xg) wykonać czynności związane z kompensacją układu za pomocą dekad (8) i (9) postępując w taki sposób, jak przy kompensacji prądu pomocniczego.

7.    Po uzyskaniu kompensacji badanego źródła ponownie włączyć układ prądu pomocniczego i skontrolować, czy układ ten jest nadal skompensowany. W przypadku stwierdzenia wychylenia galwanometru, po włączeniu obwodu kompensatora pomocniczego powtórzyć wszystkie czynności związane z pomiarem, tzn. czyn -pości jak w pkt.5 i 6. Mierzona wartość E jest równa wskaza-

A

niu kompensatora E i pomnożeniu przez mnożnik L = ^ podany na dzielniku.

8.    Czynności w pkt. 5r7 powtórzyć dziesięciokrotnie.

B. Charakterystyka pracy źródła:

1.    Nastawić maksymalną wartość rezystancji R. Włączyć prąd wy -łącznikiem K o wartości 1 mA i zmierzyć napięcie U na za -Ciskach źródła w sposób analogiczny do opisanego w pkt.54-7, części A (rys.15.7).

2.    Czynności według pkt. 112 powtórzyć dla co najmniej dzie -sięciu różnych wartości prądu, zwiększając stopniowo prąd o 1 mA. Nie przekraczać 15 mA.

A.    Siła elektromotoryczna źródła:

1.    Obliczyć wartość średnia arytmetyczna ^E£r¹

2.    W tym ćwiczeniu mamy do czynienia z błędami przypadkowymi. W pierwszej części ćwiczenia dokonano dziesięciokrotnego pomiaru E‘ , ta ilość pomiarów jest wystarczająca, żeby błędy oceniać zgodnie z rozkładem normalnym:

a)    wyznaczyć E^j

b)    obliczyć średni błęd kwadratowy wartości średniej 5_Ś ( wzór (2.9)¹^).

B.    Charakterystyka pracy źródła

1.    Na podstawie wyników pomiarów wykreślić zależność mierzonego napięcia U od natężenia X czerpanego ze źródła prędu,

2.    Z nachylenia wykreślonej prostej

U = E - I R_w

wyznaczyć rezystancję wewnętrzna.

3.    Sprawdzić zgodność wyniku E otrzymanego z przecięcia prostej z osię U z wynikiem bezpośredniego pomiaru.

4.    Obliczyć dla wszystkich punktów pomiarowych moc czerpanę ze

źródła P = U I oraz moc P_R wydzielanę na rezystancji we -^z    w

wnętrznej źródła P_ = (E-U) X.

^Kw

5.    Wykreślić na wspólnym arkuszu zależność P_z i P_R od I i po -

, 2 ^W 2 równać z wynikiem teoretycznym P_ = I E - I R ; P_ = I R„,¹

^{2    w R}w    ^W

S. Omówić wyniki i przedstawić wnioski dotyczęce sposobu pra -

widłowego wykorzystania badanego źródła.

15.5. Pytania kontrolne

Sformułować I i II prawo Kirchhoffa.

²> Na czym polega metoda kompensacyjna pomiaru SEM ?

Zasada działania kompensatorów prędu stałego.

Wyznaczenie rezystancji ogniwa.

205

1

0 Rozdział 2, str. 34.