36, POMIARY WIELKOŚCI ELEKTRYCZNYCH W STACJACH 582
żeń poszczególnych elementów sieci i aparatury łączeniowej oraz kontroli pracy odbiorników. Liczba i rodzaje przyrządów pomiarowych wynikają z potrzeb eksploatacyjnych, Przepisy eksploatacji urządzeń elektrycznych [36.7] nie formułują tych spraw szczegółowo. Wskazówki wyposażania stacji w przyrządy pomiarowe podano w tabl. 36.1.
Do pomiarów kontrolnych zalicza się pomiary:
— energii elektrycznej;
— czasu pracy urządzeń i maszyn;
— rejestrujące wielkości elektrycznych;
— strat.
Służą one do wyznaczania wskaźników techniczno-ekonomicznych (zużycia energii na jednostkę produkcji, jednoczesności pobieranej mocy, wykorzystania maszyn i urządzeń elektrycznych, rozliczania pobieranej energii między wydziałami produkcyjnymi itp. celom), umożliwiających analizę i właściwe prowadzenie gospodarki elektroenergetycznej zakładu przemysłowego.
Kontrolne pomiary energii elektrycznej
Istniejące przepisy [36.7] precyzują miejsce instalowania i rodzaje pomiarów' kontrolnych głównie dla sieci energetyki zawodowej nie uwzględniając specyfiki i potrzeb zakładów' przemysłowych. Stąd zgodnie z przepisami należy dodatkowo uwzględniać występujące potrzeby w zakresie wyznaczenia wskaźników techniczno-ekonomicznych, dokonywania rozliczeń międzywydziałowych oraz uwzględniać funkcję odbiorów w procesie technologicznym. Wskazówki doboru liczników do kontrolnych pomiarów energii podaje tabl. 36.2. Błędy wskazań liczników energii czynnej i biernej nie powinny przekraczać wartości dopuszczalnych dla klasy 3. W sieci trójfazowej o napięciu znamionowym do 1 kV oraz dla generatorów i w sieci trójfazowej o na-
Tablica 36.2. Wyposażenie stacji w kontrolne pomiary energii
i
"R c d za i cdpły wu .
\ i
odpływowe
Unie
• O flapięciu £>110 kV
! o napięciu j
! 6 20 kV !’dó SP
I o dwukierunkowym : ° napięciu > 110 kV I przepływ ie energii ' łącząca 2 stacje OSZ i dwuuzwujcniowe Transfer- I ON 110 kV matory ; t rójuzwojen io we ! GN 110 kV Bateria kondensatorów Silnik synchroniczny Silnik indukcyjny
uzwojenie DN
| uzwojenie SN j uzwojenie DN
i Pomiar energii
! czynnej ! biernej | pobie- odda- pobie- odda- ;
i ranej wauej ! ran ej . wanej j
: i i - : i I - .
pięciu znamionowym powyżej 1 kV o punkcie zerowym uziemionym bezpośrednio lub przez urządzenie kompensacyjne należy stosować liczniki trójsystemowe. W sieci izolowanej stosuje się liczniki dwusystemowc. Wymagania dotyczące przekładni-ków prądowych i napięciowych wykorzystywanych w kontrolnych układach pomiarowych omówiono w rozdz. 23 i 24 na podstawie przepisów [36.7].
Przekładniki prądowe w kontrolnych układach pomiarowych mogą zasilać inne przyrządy poza licznikami, ped warunkiem, że całkowite obciążenie nie będzie większe od obciążenia odpowiadającego mocy znamionowej przekładnika w danej klasie dokładności.
Pomiary czasu pracy urządzeń i maszyn
Pomiary czasu pracy urządzeń i maszyn są uzależnione od wymagań technologii stosowanych w poszczególnych zakładach pracy i są stosowane na życzenie technologów.
Pomiary rejestrujące
Przy projektowaniu instalacji rejestratorów w stacjach należy brać pod uwagę także względy ekonomiczne, ponieważ ich koszt jest kilkakrotnie większy niż mierników' wskazówkowych, Decyzję o zaprojektowaniu pomiarów rejestrujących należy poprzedzić indywidualną i wnikliwą analizą z uwzględnieniem takich czynników jak:
— kategoria odbiorników pod względem pewności zasilania;
— wartość pobieranej mocy (przede wszystkim w zakładach o poborze > 10 MW);
— zmienność obciążeń;
— konieczność analizy pracy urządzeń oraz stopnia ich wykorzystania;
— określenie wielkości charakteryzujących gospodarkę elektroenergetyczną w zakładzie.
Rejestratory zaleca się instalować;
— po stronie dolnego napięcia transformatorów zasilających zakład (amperomierze, waiomierze, waromierzc w zależności od potrzeb);
— w obwodach zasilających ważne i energochłonne odbiory o zmiennym obciążeniu (przyrządy jak wyżej);
— na szynach zbiorczych rozdzielni szynowych 110 kV oraz ważnych rozdzielni średniego napięcia, np. elektrociepłowni zakładowej (woltomierze);
— w obwodach cewek gaszeniowych (amperomierze).
W kraju stosuje się najczęściej rejestratory produkcji czechosłowackiej typu ZiRg.
Pomiary strat
Do ustalenia strat energii elektrycznej w sieciach elektroenergetycznych stosuje się liczniki I2h i D2h.
Liczniki strat I2h należy instalować:
— w liniach o napięciu znamionowym 220 kV i wyższym oraz na wniosek odbiorcy w liniach o napięciu znamionowym 110 kV;
— w polach transformatorów (autotransformatorów) o górnym napięciu znamionowym 110 kV i wyższym po stronie uzwojenia górnego albo średniego i dolnego napięcia.
Liczniki strat U2h należy instalować w polach transformatorów o górnym napięciu znamionowym 110 kV i wyższym.
Zaleca się instalowanie liczników strat (l2h i U2h) w stacjach transformatorowych, służących wyłącznie dla potrzeb jednego odbiorcy, gdy rozliczeniowy układ pomiarowy wykonano po stronic uzwojenia dolnego napięcia transformatorów.