72 (154)

i li^rr.nU.i ISierrm4ci. 1> Ki»w*łi:. (^»«w    ^sit*

: «W OT*    15495A - l». '«W ?XVN

być spożywane. Dziko rosnące rośliny wilgotnych lasów równikowych dostarczają również bogatych w cukier soków, z których można produkować syropy i inne napoje. Z soku wiciu palm. stosując destylację, można także uzyskiwać napoje alkoholowe, np. arak, tequillę, dżin afrykański. Większość roślin przyprawowych, np. goździki, cynamon, rośnie po prostu w dżungli (Grochowski IWO: 17-21. Winpenny 1995:41).

Jeszcze pięćdziesiąt lat temu wilgotne lasy równikowe byty rozprzestrzenione na powierzchni prawic 25 min km². Dziś pozostało ty lko ok. 10 min km². Średni roczny ubytek wilgotnych lasów równikowych w latach 70. XX w. wynosił ok. 90 tys. knv (Mc adows D.H.. Meadows D.I... Randers 1995:52; Ryszkowski 1991:59; UNEP, F.nrironmen-tal.. 1993:139-142: Ward 1995:307). W kolejnych okresach wskaźnik ten wynosił (Global horesL.. 2006:318-320):

•    1981-1985 -102 tys. km².

•    1980 1999 136 ty s. km².

•    1990 2000 123 tys. km².

Co 3 lata na święcie znikają więc wilgotne lasy ró\vniko>vc o powierzchni Polski.

Ważnym problemem jest przewidywanie przyszłości wilgotnych lasów równikowych. Jeśli tempo wyrębu będzie wzrastać wykładniczo, tak jak rośnie liczba ludności zamieszkująca te tereny (o 2,3% rocznic), dżungla okolorównikowa zniknie wciągu 30 lat. Przyjmując, że czynniki determinujące niszczenie lasów pozostaną stale (170 tys. kur ubytków w ciągu roku wg cy towanego źródła), znikną one po 47 latach. Jeśli wyrąb lasu będzie dotyczyć stałego odsetka jeszcze istniejących terenów leśnych (2,1%). to większość z nich zniknie przed upływem 100 lat. Prognozy te przedstawia rycina 9.4 (Meadows D.H.. Meadows D.W., Randers 1995: 52 55).

Ryc. 9.4. Możliwe ti:m[x> /anik;tni;t wilgotnych bisów i ów tokowych Źródło: Meudows DII.. Meadows D L , Rtimtcrf.. (1995, 55)

Według World Wildliic Fund w nadchodzących lalach coraz bardziej postępująca wycinka lasów, ekspansja hodowli oraz susze mogą doprowadzić do całkowitego znisz czenia 55% lasów deszczowych. Jeśli zaś opady deszczów w Amazonii zmniejszą się o 10%, zniknie, jak się przewiduje, dalsze 4% tych lasów (The UN Climafe... 2007).

Przyczyny zanikania wilgotnych lasów równikowych są bardzo złożone, co przedstawia rycina 9.5.

Za tragiczną sytuację wilgotnych lasów równikowych winić można wielkie międzynarodowe lirmy drzewne i papiernicze, rządy, które dążą do zwiększenia eksportu i spłacenia

b UilTMiwo li    U    '.tr..V.,i«j_r.r-,-.xA„ •■_Iy, Wm/łvr.i M> X

ISBN KS-Kliil l5«S-0. «! hv WN WV »•»

Deforc*lnc|a

Przyczyny

rairaliiD

•    uirt:j:i-y

•    "at..rai'ń aa>hy

•    szkccł-ilg

•    ywadzio

•    r^spansja up«v rdrtych

•    r<Xj: u, : hyi:r.i

•    wycrka

•    górictwo

i wycotaycie rupy

•    nurln.-.n 73pńi v/odnycn

•    dróg

Kyrak zbyt.,

•    W/cc- <ccu Uołjw i asłinji lasu

•    ■nonnpr.lf-1 «fy rc.ocp.c.Bsłyra^a

Ełędnu mlcrz/trcja pclil)S<i

Podniuly

•    rcIncfAO zaro/,'9

•    agrobiznes

•    hodowcy Uyilla

•    (jńrnioy

•    kłxperaę^ *af:c»ve

•    cwału

•    ko pora spoza sM ra i . eane r

•    ziś rcr/wace

•    ~iocban izry re^jlacype

•    zarządzanie irrz/cslycy.nc

HlannAcl zaizsylzaria

•    zunzcrilruca o^raw własności Jcr-i

•    :H.sk iii:KI$Cil>; :v.i.,v.i    »i:: i: y ;l*;iuy

dzimwy

•    - el&ga re dz sJan s. i hcrupcja

lir<; yzycżyr-y spcZcozi»ckric<iiK;zr:o I polityczna

•    WZIOSlgęsloś:: zficii- inni:

•    //zrost e«anonitany

•    dys-.ryou: a 3r e/ono-iczrry^i oaltyczrrycr

•    -icur iorkimniu kcnsumpcii

•    7sr or7yszc7ftnw

•    gtooaneccisoenis

•    wojny

Kyc. 9.5. Przyczy ny dcforcstacj: wilgotnych lasów równikowych Ż.rikllir. Conlrcr.i' llcinunilla, 7łiz uiaMi^nwin... (2l()7:15).

długów zagranicznych, bogatych miejscowych właścicieli ziemskich, hodowców, rolników oraz ludzi ubogich, którzy poszukują drewna lub kawałka gruntu pod uprawę. Rządy i międzynarodowe instytucje finansowe często, starając się przyjąć koncepcje ekonomii środowiskowej, zakładają, że skoro bieda jest główną przyczyną gospodarki rabunkowej na terenach wilgotnych lasów równikowych, to inwestując w rozwój regionów strefy okolo-równikowej rozwiąże się problem biedy i ochroni lasy pierwotne od zniszczenia. Tymczasem znaczna część tych terenów jest kontrolowana przez międzynarodowe korporacje lub władze centralne, a mieszkańcy nie posiadając praw własności nie mają wpływu na gospodarkę ziemią.

Począwszy od lat 50. XX w. zaczęła się swoista tragedia wilgotnych lasów równikowych. Bogate kraje Zachodu oferowały biednym krajom Ameryki. Azji i Afryki różnego rodzaju plany „rozwoju", które nie uwzględniały czynników ekologicznych i „interesów" dżungli. Wynikało to m.in. z braku wiedzy i doświadczenia. Bogaci doradcy bowiem nie mieli okazji zetknąć się z podobnymi zagadnieniami w swoich krajach. Biedne kraje natomiast w składanych propozycjach upatrywały lekarstwa na poprawienie stopy życiowej i rozwiązanie innych problemów wewnętrznych. Rozwój przemysłu, górnictwa, rozwijające się

±51