76

r

ścisłemu przeplataniu się włókien mięśniowych obu połówek języka, ruchomość jego jest mało zaburzona. Przy obustronnym uszkodzeniu tego nerwu nie można wysuwać języka z jamy ustnej, spoczywa on na jej dnie. Przy porażeniu nerwu podjęzykowego, które jest spowodowane uszkodzeniem jądrowym, występuje także niedowład mięśnia okrężnego ust po stronie uszkodzenia (nie obserwuje się go przy uszkodzeniach ponadjądrowych). W unerwieniu mięśnia okrężnego ust bierze więc udział nie tylko jądro nerwu twarzowego, ale także i jądro nerwu podjęzykowego (Bing, 1958).

Nerwy: III — okoruchowy, IV — bloczkowy i VI — odwodzący są nerwami mięśni ocznych i funkcje ich wiążą się z mową pośrednio.

LITERATURA PODSTAWOWA

DowżenJco A., Jakimowicz W. Choroby układu nerwowego (anatomia i patofizjologia układu nerwowego). Warszawa 1966.

Chusid J. Struktura i funkcja w neurologii. Warszawa 1973. Maruszcwski M. Mowa a mózg. Zagadnienia neuropsychologiczne. Warszawa 1970.

Różycki S. Anatomia mózgowia i rdzenia kręgowego. Warszawa 1957.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA

Berlyne D. E. Struktura i kierunek myślenia. Warszawa 1969.

Bing R. Rozpoznawanie i umiejscowienie zmian w mózgu i rdzeniu. Warszawa 1958.

Jurkowski A. Ontogeneza mowy i myślienia. Warszawa 1975.

Konorski J. Integracyjna działalność mózgu. Warszawa 1969.

Konorski J. Organizacja funkcjonalna analizatorów. W: Materiały Sympozjum. Problemy diagnozy psychologicznej w organicznych uszkodzeniach mózgu. Zeszyty Naukowe U. J. Prace Psychologiczno-Pedagogiczne. Kraków 1968, z. 13.

Kreiner J. Biologia mózgu. Warszawa 1970.

Leontiew A. N. O historycznym kierunku badań w psychologii człowieka. O rozwoju psychiki. Warszawa 1962.

Łuria A. Podstawy neuropsychologii. Warszawa 1976.

Myślenie i mowa. Pod red. N. I. Żynkina i F. N. Szemiakina. Warszawa 1966.

Pieter J. Psychologia ogólna. Cz. // Czynności poznawcze i uczenie się. Katowice 1974.

Psychofizjologia. Wybór artykułów z „Scientific American'*. Wybrał i opracował K. Jankowski. Warszawa 1971.

Rieźnikow L. O. Pojęcie i słowo. Warszawa 1960.

Schaff A. Język a poznanie. Warszawa 1964.

Sokołow A. Ń. Analiza elektromiograficzna mowy wewnętrznej i zagadnienie neurodynamiki myślenia. W: Myślenie i mowa. Warszawa 1966.

Sovak M. Yychota levdku r rodini. Praha 1958.

Spionek H. Dziecko leworęczne. Biblioteka Psychologii Wychowawczej. Warszawa 1963.

Spionek H. Powstawanie orientacji w prawej i lewej stronie schematu w ontogenezie. Warszawa 1961.

Tomaszewski T. Wstęp do psychologii. Warszawa 1963.

Tubylcwicz-Olsnes W. Zaburzenia praksji w ogniskowych uszkodzeniach półkul mózgowych. „Studia Psychologiczne” 1973, T. XII.

Walsh G. Fizjologia układu nerwowego. Warszawa 1966.

Włodarski Z. Rola werbalizacji w procesach pamięci u dzieci. Monografie Psychologiczne T. I, Warszawa 1968.

Wyburn G. M. Pickford R. W. Zmysły i odbiór wrażeń przez człowieka. Warszawa 1970.

3. CZYNNOŚCI NARZĄDÓW MOWY

Całość narządu służącego do wytwarzania dźwięków mowy' składa się z trzech części:

1)    z aparatu oddechowego, który wytwarza prąd powietrza, niezbędny do powstawania dźwięków mowy;

2)    z aparatu fonacyjnego, czyli krtani, w której powstaje dźwięk;

3)    z aparatu artykulacyjnego, do którego zalicza się znajdujące się ponad krtanią jamy: .ustną, gardłową i nosową, nazywane jako całość — nasadą.

77