8

genomu z wielu różnych próbek DNA; jest podstawą tworzenia profili genetycznych, w Których oznacza się wariacje długości mikroselektów, zdolność dc działania 2 minimalną ilością wyjściowego DNA.

2. Struktura DNA

a)    DNA jest liniowym nierozgałę2ionym polimerem, zbudowanym z monomerycznych podjedncsteK - czterech różnych chemicznie nukleotydów, które mogą być połączone w różnej kolejności, tworząc łańcuchy składające się z setek tysięcy, a nawet milionów jednostek. Każdy z nukleotydów w pclimenze DNA zawiera trzy składniki:

- 2 • deoksyryboza, która jest pe.ntozą, rodzajem cukru zawierającego pięć atomów węgla.-Nazwa oznacza.ze cukier ten jest pochodną rybozy, w które; grupa hydroksylowa {-OH) połączona z atomem węgla 2. Została zastąpiona przez wodór (-H)

-zasada azotowa - cytozyna. tymina albo adenina lub guanina. Jest ooiączona z resztą cukrowa •wiązaniem [J-N-glikozydowym

-grupa fosforanowa składająca się z jednej, dwóch lub trzech połączonych reszt fosforanowych, związana z atomom węgla 5' reszty cukrowej.

Cza.steczka składa-ąca się z cukru 1 zasady azotowej to nukleozyd, przyłączenie reszty fosforanowej zamienia go w nukleotyd.

W cząsteczce poliriukieotydu pojedyncze mikleotydy połączone sa wiązaniem fosfodiestrowym. łączącym atomy węgla 5' i 3'. Struktura tego wiązania wskazuje.

20 w czasie reakcj: polimeryzacji następuje usunięcie 2 nuklcotydu dwóch zewnętrzynych grup fosforanowych ((} i y) zastąpienie nim grupy hydroksylowej połączonej z atomem węgla 3 następnego nukleotydu. Dwa końce polinukJeotydu są różno. Na jednym końcu znajduje się grupa trifosferanowa połączona z atomem węgla 5* ( koniec 5' lub 5'P). a na drugim końcu grupa hydroksylowa połączona z atomem węgla 3 { koniec 3' lub 3'OH). Ważną konsekwencjo polarności (biegunowości) 'wiązania fosfodiestrowego jest to,że reakcja chemiczna, która wydłużałaby polimer DNA w kierunku 5'-^3 est różna od reakcji, w wyniku której nastąpiłoby wydłużenie w kierunku 3'->5’. Wszystkie naturalne polirnerazy DNA są zdolne dc orzeerowadzania reakcji tylko w kierunku 5'->3'.

b)    podstawowe cechy podwójnej helisy

Podwójna helisa jest prawuskrętna. Stabilizują ;a dwa rodzaje oddziaływań chemicznych:

- tączcme się zasad pary między łańcuchami, polegające na wytworzeniu wiązań wodorowych między adeniną w jednym i tymina w drugim łańcuchu luh między cytozyna w jednym i guaniną w drugim łańcuchu. Wiązanie wodorowe jost lekkim przyciąganiem elektrostatycznym miedzy atomem o ładunku ujemnym a atomem, wodoru związanym z innym atomem eiektroujemnym. Stabilizują strukturę podwójnej helisy DNA. stabilizują także struktury drugonrędowe.

asocjacja warstwowa ( nakładanie się zasad ) - oddziaływanie tt - tt, obejmuje oddziaływanie hydrofobowe między sąsiednimi parami zasad. Zwiększają* stabilność helisy po połączeniu dwóch łańcuchów przez pary zasad.

c) struktury A. B. Z

Cecha •	A-DNA	B-DNA	Z-DNA
T yp helisy	Prawcskretna	Prawcskretna	Lewoskrętna
Średnica helisy (nrn)	2.55	2.37	1,84
Przyrost długości	0,29	0.34	D.37
helisy na parę zasad
LMO.
Przyrost długości na	3.2	3,4	4.5

8