8 (873)

ksymalną moc wyjściową. Prawidłowo zestrojone obwody zapewniają wyrównaną moc wyjściową w całym zakresie od 3,5 do 3,8 MHz.

Po odłączeniu generatora akustycznego równoważy się modulator rezystorem 1 MQ na minimum sygnału na wyjściu. Po tej czynności należy przyłączyć mikrofon i sprawdzić jakość sygnału SSB. Potrzebny jest do tego sprawny odbiornik komunikacyjny, najlepiej z S-metrem i anteną w postaci odcinka przewodu. Właściwy poziom sygnału (nie zniekształconego) ustawia się rezystorem nastawnym 4,7 kQ, natomiast potencjometrem 1 MQ układu US2 równoważy się mie-szacz na minimum niepożądanych produktów odbieranych przez odbiornik. Jakość otrzymanego sygnału SSB zależy nie tylko od charakterystyki filtru kwarcowego, lecz jest w znacznym stopniu uzależniona od umieszczenia częstotliwości fali nośnej na zboczu charakterystyki filtru.

Niewielką zmianę częstotliwości fali nośnej można przeprowadzić za pomocą try-mera (3...60 pF) dołączonego do kwarcu od strony druku; zwiększenie pojemności powoduje zmniejszenie częstotliwości, a tym samym odsunięcie częstotliwości fali nośnej od środkowej części charakterystyki filtru. Przez zmianę punktu ustawienia częstotliwości nośnej na zboczu charakterystyki można uzyskiwać zmianę pasma przenoszonych częstotliwości akustycznych, jak również różne tłumienie niepożądanej wstęgi bocznej. Po upewnieniu się, że sygnał jest prawidłowy, zamiast sztucznego obciążenia przyłączamy antenę zasilaną kablem 75 i możemy uznać, że transceiver jest gotowy do pracy.

Podczas eksploatacji tego urządzenia okazało się, że czułość odbiornika w złych warunkach propagacyjnych jest niewystarczająca. Poprawiło ją wyraźnie zastosowanie wzmacniacza w.cz. (rys. 16).

Układ przedstawiony na rys. 16a, dzięki zaletom tranzystorów polowych, jest bardziej odporny na przesterowanie dużymi sygnałami, w odróżnieniu od układu z tranzystorem bipolarnym (rys. 16b). Ustalenie punktu pracy odbywa się przez zmianę wartości rezystancji w źródle ustalając prąd drenu na około 5 mA (dla tranzystora polowego). Natomiast w układzie z tranzystorem bipolarnym -przez zmianę rezystancji w obwodzie polaryzacji bazy, aby napięcie na kolektorze było równe około 6 V.

Układ z rys. 16b, mimo gorszych właściwości dynamicznych i mniejszej odporności na modulację skrośną, daje większe wzmocnienie napięciowe, niż układ z rysunku 16a.

Można dodatkowo zastosować wyłącznik wzmacniacza w.cz., ponieważ przy dobrych warunkach propagacyjnych, zwłaszcza wieczorem i w nocy. nie jest on potrzebny.

Na zakończenie należy wspomnieć o zabezpieczeniu transceivera przed odwrotnym włączeniem zasilania, np. przez włączenie szeregowo w obwód zasilania diody spolaryzowanej przepustowo o prądzie znamionowym nie mniejszym niż 1 A.

Warto jeszcze nadmienić, że bardziej zaawansowani konstruktorzy mogą pokusić się o budowę urządzenia pięciopasmo-wego, opartego na przedstawionym opisie (oczywiście po wymianie tranzystora BUY52 na inny, o większej częstotliwości granicznej), gdyż układy scalone UL1242 pracują dobrze do 30 MHz.

LITERATURA

|1| Steinweg S.H., DM4XUJ - Minitransceiver fur 80 m und 40 m. Funk Amateur 8/1979. [21 Stiepanov B., UW3AX, Schulgin G., UA-3ACM - Transivier. Radio 6 i 7/1976.

|3) Kassel S., SP6DVD - Amatorska technika SSB. Informator krótkofalowca, WKŁ, Warszawa 1974.

[4]    Węglewski J., SP5WW - Transceiver CW-SSB. „Radioelektronik" 1,2 i 3/1980.

(5)    Chojnacki W., SP5QU - Układy scalone w urządzeniach krótkofalarskich, WKŁ, Warszawa 1975.