9 (671)

ziemno — narzutowe (można wyodrębnić strefy z materiału gruntowego lub kamiennego) Ze względu na konstrukcje:

zapory bez odrębnych elementów uszczelniających

-    - jednorodne

-    strefowe, wykonane z kilku rodzajów gruntów zapory z elementami uszczelniającymi

-    z rdzeniem (pionowym uszczelnieniem w środkowej części korpusu)

-    ze skarpowym elementem uszczelniającym (ekranem) położonym na skarpie odwodnej

-    z ekranem pochyłym znajdującym się w bezpośredniej bliskości skarpy odwodnej

-    z rdzeniem pochyłym (położenie pośrednie między ekranem a rdzeniem pionowym) zapory z elementami gruntowymi, z mało przepuszczalnych gruntów spoistych zapory z elementami z innych materiałów (beton, żelbet, asfaltobeton, blacha stalowa, folie z tworzyw sztucznych). Ekrany betonowe, żelbetowe i asfaltobetonowe ułożone na skarpie odwodnej służą jednocześnie jako ubezpieczenia skarpy przed falowaniem .

Ze względu na sposób uszczelnienia podłoża pod zaporą:

zapory bez uszczelnienia podłoża, na podłożu nieprzepuszczalnym lub przepuszczalnym zapory z elementami uszczelniającymi przepuszczalne podłoże

-    | z przesłoną (przeponą) uszczelniającą, sięgającą do warstw nieprzepuszczalnych

-    z przesłoną zawieszoną, przedłużającą drogę filtracji w podłożu

-    z ponurem (fartuchem ) łączącym się z ekranem gruntowym i przedłużającym drogę filtracji w podłożu

Ze względu na sposób wykonania :

zapory sypane (korpus układany warstwami i zagęszczany mechanicznie) zapory namywane (wykonane metodą hydrauliczna), grunt transportowany jest rurociągami wraz z wodą w formie tzw. pulpy a zagęszczanie następuje wskutek ciśnienia spływowego odsączającej się wody

zapory częściowo namywane, a częściowo sypane (w korycie namywane dalej sypane) zapory sypane z zagęszczaniem strumieniem wody (układanie narzutu kamiennego)

-    zapory wykonane za pomocą wybuchów kierowanych na zboczach doliny

Zapory betonowe

Zapory betonowe podzielić można na dwie zasadnicze grupy,w zależności od sposobu przenoszenia parcia spiętrzonej wody na podłoże.

-    parcie przenoszone jest przez stopę fundmentową na dno doliny

-    — zapory ciężkie

-    oszczędnościowe (pół ciężkie)

i parcie przenoszone jest w głównej mierze na ściany doliny

-    zapory łukowe

JAZY

Jazy i ich zasadnicze elementy

Z punktu widzenia funkcjonalnego i konstrukcyjnego można wydzielić następujące elementy jazu, których sposób rozwiązania uzależniony jest od warunków posadowienia i przepuszczania wód oraz wielkości i typu jazu :