BadaniaMarketKaczmarczyk'3

Definiowanie i zapisanie typu zmiennej należy poprzedzić określeniem poziomu pomiaru (nominalnego, porządkowego czy jednostkowego), z jakiego pochodzą dane alfanumeryczne i numeryczne. Następnie za pomocą oknu dialogowego {„de-fine variable typc") ustala się typ wprowadzanej zmiennej z uwzględnieniem m.in. takich typów zmiennej, jak: zmienna numeryczna, zmienna z przecinkiem (ułamek dziesiętny), zmienna z kropką, daty, wartości wyrażone w pieniądzu, czas. Wprowadzane ułamki dziesiętne mogą mieć maksymalnie 16 miejsc po przecinku, a daty — różny format, np.: 01.10.2000; 01.10.00; Octoher 1, 2000. W celu oddzielenia godzin, minut i sekund używa się spacji, dwukropka lub kropki.

Definiowanie i wpisanie wartości zmiennej wymaga dokładnego określenia nazwy symbolu zmiennej, pełnej nazwy zmiennej, wartości zmiennej oraz nazwy wartości zmiennej, czyli nazwy kategorii zastosowanej skali pomiarowej, wyrażonej werbalnie lub liczbowo. Jak już wspomniano, symbol zmiennej nie może być dłuższy niż 8 znaków. Natomiast pełna nazwa zmiennej (por. tablicę 5.9) nie może przekraczać 256 znaków. Definiując wartości zmiennej, przyporządkowujemy im nazwy, np. wartości I nadajemy nazwę NIE, a wartości 2 — nazwę TAK. Nazwy tych wartości nie mogą przekraczać 60 znaków’.

Uzupełnieniem procesu definiowania wprowadzanych do komputera danych jest określenie brakujących danych oraz formatu kolumny. Brakujące dane są zazwyczaj rezultatem odmowy udzielenia odpowiedzi przez respondentów. Są one traktowane w specjalny sposób i wyłączone z większości przeprowadzanych analiz. Do definiowania brakujących danych służy okno dialogowe „definc missing values’\ Natomiast definiowanie formatu kolumny (okno dialogowe „definc co-lumn format”) ma na celu kontrolę zarówno szerokości kolumny w pliku danych, jak i ustawienia wartości danych (zmiennych).

Trzecią czynnością, wykonywaną automatycznie przez komputer jest uporządkowanie zdefiniowanych danych u* formie pliku, który również należy nazwać. Nazwa pliku danych w programie SPSS nie może przekroczyć <8 znaków. Drugi człon nazwy, czyli jej rozszerzenie ma trzy znaki, czyli „sav” (dla standardowych plików danych) oraz „por”, dla plików zachowywanych i przenoszonych do innego komputera, np. na dyskietkach. Plik danych obejmuje wszystkie wprowadzone dane z określonego badania, czyli np. wszystkie dane z kwestionariuszy otrzymanych od respondentów. Rysunek 5.2 ilustruje fragment pliku danych sporządzony na podstawie pierwszych siedmiu kwestionariuszy z uwzględnieniem wartości zmiennych zawartych w książce kodowej w tablicy 5.9.

Takie uporządkowanie danych surowych oznacza, że są one gotowe do dalszej analizy komputerowej za pomocą wybranego programu. Dane są wprowadzane do komputera zazwyczaj za pośrednictwem klawiatury w tej samej kolejności jak w kwestionariuszu. Dane zapisane w jednym wierszu lub jednej kolumnie są nazywane rekordem. Na rysunku 5.2 widać, że w nowszych wersjach programu SPSS

' Por. SPSS Hasc 9.0. Uscr‘s Guide, SPSS. Inc.. Chicago 1999. s. 63.

273