CB i rad 088

88

VI. ZASILACZE SIECIOWE

TRANSFORMATOR

Transformatory są urządzeniami służącymi do zmiany napięcia zmiennego, składającymi się z co najmniej dwu uzwojeń. Uzwojenia nawinięte są na rdzeniu z blach żelaznych. Jedno z nich, które nazywamy pierwotnym, dołączamy do źródła prądu zmiennego. Prąd zmienny przepływając przez uzwojenie pierwotne, wywołuje w rdzeniu żelaznym zmienne pole magnetyczne, które z kolei wywołuje w drugim uzwojeniu, zwanym wtórnym, siłę elektromotoryczną. Napięcia na zaciskach obu uzwojeń są proporcjonalne do liczby zwojów.

Stosunek liczby zwojów uzwojenia pierwotnego Zi do liczby zwojów uzwojenia wtórnego Z2 nazywamy przełożeniem (przekładnią) transformatora i oznaczymy literą k.

, ₌ Z, ₌ Ui

Z₂ Ui

Liczba zwojów na 1 V napięcia jest zależna od powierzchni przekroju rdzenia transformatora i wynosi w zależności od rodzaju rdzenia od 35 do 45 zwojów na 1 V/cm² przekroju rdzenia.

przykład: Oblicz liczbę zwojów Zi i Z2 mając rdzeń transformatora (około 100 W mocy) o przekroju kolumny środkowej 2,5 cm x 3,2 cm = 8 cm², przyjmujemy 38 zw. 1 V/cm² (dla rdzenia zwijanego).

Obliczamy liczbę zwojów,

na 1 V    38 zw. • 1V/8 cm2 = 4,75 z w. na 1 V,

dla Ul = 220 V ZI = 220 V ■ 4,75 zw./V = 1045 zw.,

U2 =16 V Z2 = 16 V 4,75 zw./V = 76 zw.

Nawijamy drutem nawojowym w emalii (DNE).

Średnicę drutu dobieramy z następującej warsztatowej zasady:

przez 1 mm² (średnica około 1,273 mm) przekroju drutu miedzianego może

płynąć prąd rzędu 5 do 10 A.

W uzwojeniu pierwotnym (moc transformatora i obciążenie około 100 W) płynie prąd około 0,5 A więc przyjmujemy 0,1 mm² przekroju DNE. Obliczamy średnicę ze wzoru na pole powierzchni koła dla:

Z2 p = 1,4 mm²

/ =    = i = o,127 d= 0,35 mm

n 3,14

d = l,33mm