11.2
.15)
■16)
znając średnice podziałowe współpracujących kół należy ustalić podstawową odległość osi a, równą połowie sumy średnic podziałowych
a = 0,5(di + d2) = 0,5 m(z1+z2) (11.18)
Obliczanie geometryczne przekładni zębatej polega na doborze liczby zębów, założeniu wartości modułu (lub obliczeniu go z warunków wytrzymałościowych), ustaleniu wymiarów kół i obliczeniu odległości osi kół współpracujących. Stosuje się przy tym następujące określenia:
• koło zębate czynne, przekazujące ruch na koło współpracujące,
• koło zębate bierne, przejmujące ruch od koła współpracującego,
• zębnik — jedno z dwóch kół przekładni pojedynczej, które ma mniejszą liczbę zębów,
• koło — jedno z dwóch kół przekładni pojedynczej, które ma większą liczbę zębów.
Podstawowym czynnikiem przy doborze liczby zębów w przekładniach pojedynczych i złożonych (rys. 11.3a, 11.4) dla danych przełożeń jest dążenie do osiągnięcia możliwie niewielkich wymiarów przekładni (np. przez zastosowanie małej liczby zębów lub niewielkiego modułu). Zagadnienie to jest omawiane w dalszej części rozdziału. Ponadto uwzględnia się czynniki konstrukcyjno-technologiczne związane z budową i zastosowaniem danej przekładni.
W przekładniach złożonych wielorzędowych (rys. 11.46, c) stosuje się prawie zawsze koła zębate o jednakowym module (dla kół osadzonych na dwóch współpracujących wałach). Przy tym założeniu muszą być spełnione dodatkowe warunki:
• ponieważ odległość osi dla wszystkich par kół zębatych musi być stała (a = const), zatem zi+z2 = z3 + zą = zs + z^ = const.
• dobrane liczby zębów w zębnikach i kołach poszczególnych par kół zębatych muszą odpowiadać żądanym wartościom przełożeń.
PRZYKŁAD 11.1. Obliczyć wymiary kół zębatych o module m = 5 mm dla przekładni o przełożeniu i = 5, jeżeli żądana odległość osi wynosi a = 240 mm.
Rozwiązanie
Z wzoru na odległość osi obliczamy sumę liczb zębów obu kół
Zl + z2 '■
240
: 96
17)
od
Wy
0,5 m 0,5-5
Znając wartość przełożenia, wyznaczamy liczbę zębów dla poszczególnych kół
,_Z2
Zl
stąd z2 = i-zi
261