CCF20091123021

144

19. Jakie P. widzi zalety tej komunikacji?

20. Jakie P. widzi wady tej komunikacji?

21. Czy zaopatruje się P. w sklepach spożywczych MHD?

1.    tak

2.    nie"- itd.

Jak wynika z powyższego, jeśli respondent w' odpowiedzi na pytanie 17 wybrał odpowiedź "nie" - wówczas ankieter nie zadaje mu pytań 18, 19, 20 - tylko od razu przechodzi dó pytania 21. j/śli natomiast badany, w odpowiedzi na pytanie 17 wybiera odpowiedź "tak" - ankieter musi mu zadać pytanie 18, a następnie w zależności od tego jaką odpowiedź otrzyma - przechodzi albo do pytania 19 albo do 20 lub do 21. /Pytanie 21 jest już zresztą pytaniem z nowego, innego bloku/.

Warto zwrócić szczególną uwagę na sprawę reguł przejść w przypadku pytań zadawanych po "filtrze", zaczynających się od słowa "dlaczego". Doświadczenia pracy koderów w IFiS-ie i ich zapotrzebowania, wskazują, że pytania te powinny i mogą być redagowane w następujący sposób, który znacznie ułatwi im pracę i przygotowanie do obliczeń. Oto

i-

przykład pytania kwestionariuszowego, któremu odpowiadają dwie poszukiwane informacje: 1/ dlaczego respondent X lubi filjny Wajdy, 2/ dlaczego respondent X nie lubi filmów Wajdy.

"79. Czy lubi P. filmy 'Wajdy?

1.    tak

2.    nie

80. Dlaczego?

tf

Z przykładu tego wynika, że pytanie numer 80 /"Dlaczego"/ ankieter powinien zadać zarówno wtedy, kiedy na poprzednie, numer 79 otrzyma odpowiedź "tak", jak i wówczas, kiedy będzie ona brzmiała: "nie".

Nie powinno się więc po pytaniu 79 umieszczać dwóch pytań: "Dlaczego tak? " i "Dlaczego nie? ". Ze względu na komplikacje powstające przy układaniu klucza kodowego /konieczność podwójnego kodowania itp/

przedstawiona wyżej propozycja dla koderów z IFIS-ujest najodpowiedniejsza co oczywiście nie oznacza, że musi być ona przyjęta przez wszystkich.

To s^mo pytanie 79 można zmienić, wprowadzając tylko jedną poszukiwaną informacji: "Dlaczego respondent X lubi.,,?". W tym przypadku autor chce aby na pytanie "dlaczego" odpowiadali tylko ci, którzy na poprzednie, numer 79 odpowiedzieli "tak". Prawidłowo zredago-wane takie pytanie filtrujące wraz z następującym za ńim blokiem - powinno wówczas wyglądać następująco:

"79. Czy lubi P. filmy Wajdy?

1.    tak

2.    nie /pyt, 81/

3.    trudno powiedzieć /pyt. 81/

80, Dlaczego lubi P. filmy Wajdy?

81, Czy był P. na s-iknnach z Wilkao? itd. '

Pominięcie w niektórych miejscach lub w ogóle brak reguł przejść w danym kwestionariuszu, jest przyczyną wielu pomyłek ankieterów, a u respondentów wywołuje niepożądane procesy psychiczne, w rezultacie których otrzymuje się odpowiedzi nieistotne i nietrafne. Weźmy bardzo prosty przykład. W pewnym kwestionariuszu zamieszczono jedno za drugim następujące pytania bez żadnych reguł przejść. Ankieter musiał więc zadawać przytoczone niżej pytanie numer 12 niezależnie od tego, jakiej odpowiedzi udzielił respondent na pytanie 11:

"11, Czy u Państwa w domu sprząta się mieszkanie codziennie?

1.    tak

2.    nie

12.    Czy u Państwa w domu sprząta się mieszkanie przynajmniej raz na tydzień?

1.    tak

2.    nie

13,    Czy Państwo piorą bieliznę w domu? ... itd."

Z pilotażu wynikło, że respondentki,. które na pytanie 11 odpowiedziały "tak", bardzo się denerwowały, oburzały i były zdezorientowane, kiedy zadawano im pytanie 12. Mówiły: "Jeśli sprzątam codziennie, to po