CCF20091231018

■fi

■fi

156

. .. ......

W.:'S

•'    -7—~^f.. -JUrJli

-    v„ • C

-    >    f

'•• ’    " ■•'. vv .

■ *•'.' v    ••• ;;    _v t >*g

‘_v-    -i •»— ;v*V

Odpowiedzialność i styl

s.    178 i nn. oraz s. 193. Trzeba zaznaczyć, że modliszka i pająk mają te same obyczaje seksualne.

⁴⁰    Moim zdaniem, nie przypadkiem wcale wierzenia w upiory wysysające krew ludzką opierają się na istnieniu pewnego gatunku nietoperza. Antropomorfizm jego jest szczególnie wyraźny i wykracza daleko poza ogólne podobieństwo budowy (prawdziwe dłonie o kciuku przeciwstawnym, sutki na piersiach,menstruacja, penis wolno zwisający). Co do mandragory (Atropa mandragora), to już Teofrast nazywa ją dv9pa)itóuop<pov a Columella semi-homo. Jej jadowitość, właściwości nasenne itd. oraz fakt, że stanowi skuteczne antidotum na jad żmii, dokonały reszty. Zob. interesujące uwagi (golem, androidy, homunkulusy) u Gustawa Le Rouge w La mandragorę magtąue, Paryż 1912.

⁴¹    J. Rostand, La vie des libelulles, Paryż 1933, s. 148 (przyp. 1). Zob. też J.-H. Fabre, Soimenirs entomologiąues,

t.    V, s. 288: „Jedyna spośród owadów modliszka kieruje swym wzrokiem; lustruje, bada, ma niemal fizjonomię.”

⁴²    S. Seligmann (Der bose Bitek tind Verwandtes, t. II, t. 469) widzi przyczynę pomawiania modliszki o złe spojrzenie w postawie zwanej straszącą, jaką przyjmuje w czasie łowów. Zjawisko to wydaje mi się zbyt trudne do zaobserwowania, by można dopatrywać się w nim przyczyny wierzenia tak rozpowszechnionego.

⁴³    J.-G. Audinet-Serville, Histoire naturelle des insectes. Orthopteres, Paryż 1839, s. 133-214.

⁴⁴    L. Binet, La vie de la mantę religieuse, Paryż 1931, s. 54. Cytat z La coupe et les leores A. de Musset (akt IV, sc. 1).

⁴⁰ M. Roland, Le felin des insectes: la mantę, ,,La Grandę Revue” sierpień 1933, s. 191 i nn.

⁴⁶    W. S. Bristowe i G. H. Locket, The Courtship of British Lycosid Spiders, and its Probable Significance, Londyn 1926.

⁴⁷    Por. B. B. Fulton, The Tree-Crickets of New-York: Life,

History, and Bionomics, 1915.    ;;

⁴⁸    Por. O. W. Richards, Sexual Selection and Other Pro- f blems of the Insects, „Biological Review” 1927, z.

⁴⁹    W. M. Wheeler, Courtship of the Calobalas. The Kelep

Ant and the Courtship of its Mimie Cardiacephala Myrmex, |ś „Journal of Heredity” 1924, XV, s. 843.    LJ

⁵⁰    „Comptes rendus de la Societe de Biologie” 1919, V t. LXXXII.

⁵¹    R. Dubois, Sur les reflexes associes chez la mantę reli-

giettse („Comptes rendus de la Societe de Biologie” 1929).    ~3>~-

⁵²    Zob. u L. Bineta (La vie de la mantę religieuse, s. 42) eksperymenty D. Augera i A. Fessarda.

Modliszka

157

⁵³    Dokument fotograficzny przedstawiający tę kopulację-po-siłek znajdujemy u J.-H. Fabre’a (Souoenirs entomologiąues, t. V, rozdz. XX). Co do szczegółowego opisu zjawiska, zob. Ł. Binet, La vie de la mantę religieuse, s. 43-55. Oprócz tego sygnalizuję jeszcze pogląd R. de Gourmonta, który kanibalizm samicy tłumaczy tym, że samiec jest zdobyczą wyczerpaną, a więc bezbronną (Promenades philosophiąues, seria 2, s. 293), i - z przymrużeniem oka - opinię płk. Godchota, który widzi w tym objaw zazdrości o samca: „Samica nie chce, by oddał się innej” (zob. M. Roland, Le felin des insectes: la mantę, „La Grandę Revue” sierpień 1935, s. 201).

⁵⁴    H. Ellis, Etudes de psychologie sexuelle (Studies in the Psychology of Sex), t. III: LUmpulsion sexuelle, Paryż 1911,

s.    199 (przyp. 1). Zob też Kiernan, Psychological Aspects of the Sexual Appetite, „Alienist and Neurologist” kwiecień 1891 oraz Responsabilily in Sexual Peruersion, „Chicago Medical Recor-der” marzec 1892.

⁵⁵    ,,Viperae mas caput inserit in os, ąuod Ula abrodit oolup-latis dulcedine.” (Caius Plinius Secundus, Naturalis historia, X, LXXXII.) Zob. też E. de Lacepede, Histoire naturelle des scrpents, Bar-le-Duc 1874, s. 35.

⁵⁶    B. Latini, Le livre du tresor (cyt. wg: Ch.-V. Langlois, La connaissance de la naturę et du monde au Moyen-Age, Paryż 1911, s. 369 i nn.).

⁵⁷    W literaturze erotycznej uwzględnić tu należy przede wszystkim epizody, w których markiz de Sade wiąże zaspokojenie płciowe z dekapitacją partnera czy partnerki w trakcie aktu. Jako przykład weźmy lady Clairwil z La nouoelle fustine, która chciałaby zabić tych wszystkich, których jest kochanką (wyd. z 1797, t. VI, s. 114) i która, między innymi, uprawia także kanibalizm na osobach swoich kochanków (t. VI, s. 279;

t.    VII, s. 70-72; t. IX, s. 225— 297). Informacje te zawdzięczam Maurycemu Heine.

⁵⁸    H. Ellis, Etudes de psychology sexuelle, t. III, s. 25-26.

⁵⁹    Po hiszpańsku: papar, po łacinie: papare, po angielsku i po holendersku: pap.

⁶⁰    R. Salillas, Hampa, s. 228. Zob. też H. Ellis, Etudes de psychologie sexuelle, t. III, s. 26, (przyp. 1); autor zwraca uwagę na to samo porównanie w powieści J. Clelanda Panny Hill, or Memoirs of a W oman of Pleasure.

61    W. Wesche, The Genitalia of Both the Sexes in Diptera, and their Relation to the Armaturę of the Month, „Transactions of the Linnean Society” 1906, seria 2, IX (zoologia); LI. Ellis, Ptudes de psychologie sexuelle, t. III, s. 26.