CCF20091108006

.w..    |fi»«viciuMi mv w iiuws/.ycn oauamucn naa ztr> pracowni) mm

elektrowni atomowej. Okazało się. że u starszych pracowników (powyżej Ml mkn życia) okres powrotu do zdrowia po wypadku trwa dłużej i powoduje ilhw i nieobecność w pracy. Ponadto ponownie okazało się, że starsi pracownicy tinktuh kwestię bezpieczeństwa pracy poważniej niż pracownicy młodzi; częściej u < podporządkowują się bezpiecznym procedurom pracy (Ringenbach & Jacobs, I o Na podstawie badań przeprowadzonych w Finlandii nad przyczynami |«J|* wypadków na autostradach - w których była co najmniej jedna ofiara śminlHmi a kierowcy w momencie wypadku spali lub byli bardzo zmęczeni mofłtH sformułować wniosek, że wypadki częściej powodują młodzi kierowcy. Najmłodszym kierowcom (w wieku 18 do 35 lat) najsilniej dokuczało zmęczenie w mu \ i powodowali nocą więcej wypadków niż ich starsi koledzy (powyżej 5ó m>1 <> życia) (Summala & Mikkola, 1994).

Analiza 4179 śmiertelnych wypadków podczas pracy - w tym upudkim z wysokości - dowiodła, że ich częstość rośnie po 45 roku życiu. Ponadto oku/d. się, że jeśli ofiara wypadku ma ponad 45 lat, konsekwencje wypadku są poważnicji./t (Agnew & Suruda, 1993).

Cechy osobowości. Potocznie uważa się, że ludzie powodujący wieli niebezpiecznych incydentów posiadają jakieś szczególne cechy osobowości, klon różnią ich od osób nie wywołujących takich incydentów. Badania nie potwierdź»|n przewidywań tego typu, chociaż w niektórych badaniach wykrywano u sprawi )ów wypadków wyższy poziom neurotyzmu, wrogości, niepokoju, złego dostosowaniu społecznego czy poczucia fatalizmu. Jednak żaden związek pomiędzy zmienmi osobowościową a częstością wypadków nie był silny. Nie można zatem twierdza , że ludzie częściej wywołujący niebezpieczne incydenty różnią się cechami osobowości od osób, które ich nie wywołują.

Do spowodowania wypadku może przyczyniać się stan emocjonalny pracownika Osoba zła na swego współmałżonka czy szefa, lub martwiąca się o swe finanse, na ogół jest mniej skoncentrowana i łatwiej może stworzyć niebezpieczną sytuację Wypadkowość jako cecha osobowości. Zgodnie z pewną koncepcją nieklón osoby częściej powodują wypadki, a większość groźnych incydentów tworzą ii sami ludzie. Zakłada się również, że wypadkowość - jako cecha indywidualna - jest niezależna od sytuacji. Aby zbadać te przewidywania należy porównać dam dotyczące wypadków tych samych ludzi w dwóch różnych okresach czasu; w ten sposób zbadamy, czy ludzie powodujący wypadki w jednym przedziale czasu powodują je także w innym przedziale. Korelacje w tego typu badaniach są niskie, a więc wypadki spowodowane wcześniej nie są dobrym predyktorem przy szły cli wypadków.

Wypadkowość jako cecha osobowości. W tej koncepcji zakłada się, że właściwości pewnych ludzi predysponują ich do powodowania wypadków oraz że większość poważnych wypadków jest powodowana lub angażuje tę samą niewielką grupę osób; ta koncepcja nie znajduje potwierdzenia w badaniach.

im ul statystykę niebezpiecznych incydentów, którą wcześniej uznano za iHłwIml/cnie koncepcji wypadkowości, jako cechy osobowościowej (DeReamer, runu / danych dotyczących 30 tys. kierowców miało wynikać, że mniej niż 4% Mhv spowodowało w ciągu 6 lat 36% groźnych incydentów. A zatem mała grupa linów ów miała powodować dużą liczbę groźnych epizodów. Gdyby nie zezwolono Im nu prowadzenie samochodów, częstość wypadków obniżyłaby się o ponad |i ilną trzecią. Te dane poddano powtórnej analizie i porównywano częstość ii ypudków spowodowanych w trzech pierwszych latach z częstością wypadków m n/ech następnych latach. Okazało się, że wypadki w obu tych okresach nie są Miiwodowane przez tych samych kierowców. Osoby uznane za bezpiecznych tn mweów w pierwszym badanym okresie, powodowały 96% wypadków w okresie • ni-1ni, co niewątpliwie podważa koncepcję wypadkowości jako cechy osobowo?.

I Iliwcj.

Omawiana koncepcja ma obecnie mniej zwolenników niż dawniej, chociaż pi wne dane sugerują, że niektórzy pracownicy mogą mieć predyspozycję stwarzania ttlrbezpiecznych sytuacji w niektórych typach pracy. Wypadkowość może być < Inni iwością sytuacji, a nie ogólną cechą osobowości. Taka konkluzja ogranicza ini ilyktywną wartość tej koncepcji.

Zapobieganie wypadkom

W celu redukowania liczby wypadków organizacje mogą podejmować różne .I hulania. Należą do nich - między innymi - rzetelne prowadzenie rejestru wypadków, przywiązywanie wagi do zaprojektowania miejsca pracy, szkolenie l>■ u owników w zakresie bezpieczeństwa oraz kampanie poświęcone bezpiecznym |ni)ccdurom wykonywania pracy.

Rejestrowanie wypadków

Zdaniem psychologów skuteczność zapobiegania wypadkom w miejscu pracy zależy od rzetelności rejestrowania wypadków. Wszystkie wypadki - niezależnie ml konsekwencji - powinny być analizowane i szczegółowo opisywane. Rzetelny rejestr wypadku powinien obejmować :

1.    Dokładny czas i miejsce wypadku.

2.    Typ wykonywanej pracy i liczbę pracowników, którzy wykonują taką samą pracę.

3.    Charakterystykę osobowości ofiary wypadku.

4.    Charakter wypadku oraz znane lub podejrzewane jego powody.

5.    Konsekwencje wypadku - uszkodzenia ciała czy też urządzeń, maszyn i surowców.

401