CCF20101206030

4. Zabezpieczenie rurociągów drenarskich

Okres funkcjonowania systemu drenarskiego, w optymalnych warunkach, powinien wynosić około 40 lat. W tym czasie oprócz normalnych oznak starzenia się, polegających przede wszystkim na: zagęszczaniu się zasypek, uszczelnianiu gleby wokół drenów i zmniejszaniu przepustowości styków i rurek, mogą występować też zagrożenia ograniczające sprawne działanie drenów takie jak: nadmierne zamulenie, wytrącanie się związków żelaza, zarastanie lub zniszczenia mechaniczne. Zagrożenia te są klasyfikowane w normie BN-91-9191-16/07 ze względu na zamulenie cząstkami gleby według jej uziamienia lub wskaźnika plastyczności (tab. 4.1.) oraz związkami żelaza (tab. 4.2.).

W zależności od stopnia zagrożenia zamulenia cząstkami gleby przewiduje się, przy występowaniu kurzawek, wykonanie odwodnień wstępnych i stosowanie obsypek lub otulin.

Przy zagrożeniu związkami żelaza zaleca się wykonać wcześniej odwodnienie rowami, stosować małe działy drenarskie, krótsze sączki lub pojedyncze rurociągi, zwiększać spadki rurociągów (tab. 4.3.), wykonywać otuliny z trocin, kory, słomy lub innych materiałów organicznych oraz dodawać 1-2 kg wapna sypkiego do zasypki drenarskiej na jej jeden metr bieżący.

Wyróżnia się następujące przypadki zagrożeń związanych z zarastaniem drenów:

-    gdy odwadniane są tereny obniżeń bezodpływowych, wysiąków, źródlisk, pryzm obornika i składowisk kiszonek,

-    gdy odwadnia się uprawy roślin wieloletnich lub jednorocznych głęboko korzeniących się. W tych przypadkach ochrona drenów może polegać na:

-    wyznaczaniu tras rurociągów, jeżeli jest to możliwe, poza miejscami szczególnego zagrożenia,

-    umiejscowieniu rurociągów w odległościach: 10 m od krzewów i 20 m od drzew,

-    stosowaniu obsypek z żużlu po odsianiu miału w miejscach szczególnie zagrożonych,

-    instalowaniu na stykach rurek opasek z papy bitumicznej o szerokości 8-10 cm,

-    stosowaniu odcinków rur szczelnych np. w pobliżu pojedynczych drzew,

-    zwiększaniu minimalnego przykrycia zbieraczy do 0,8 m a sączków do 0,7 m,

- wstrzymywaniu się z uprawą roślin głęboko korzeniących się w pierwszych 2 latach po zainstalowaniu drenowania.

Tabela 4.1.

Stopnie zagrożenia zamulania drenów cząstkami gleby

A. Gleby mineralne

						Wskaźnik	Wskaźnik	Stopień
		Stopień zagrożenia przy zawartości				uziamicnia	plastyczności	zagrożenia
		frakcji 0,5 + 2,0 mm, [%]				u ^d6°
						^d10	i £ n o.
Grupa	Symbol	0+10	11+15	16+20	20	it£5	1^3	i
granulo-	podgrupy	(0+15)	(16+20)	(21+25)	(25)”	5<u£10	3<Ip£ 6	II
metryczna	granulo-					10<unl5	6<IC S12	III
	metrycznej					u>15	I„>12	IV
Piaski	P^1	1	II	m	IV
	pip	I	II	m	IV	Oznaczenie wartości WL i W		p"g
	ps	I	II	ni	IV	PN-75/B-04481
	psp	I	II	iii	IV
	pgl	II	III	IV	IV	I stopień zagrożenia - zamulenie stale tj.
						występujące	w ciągu całego okresu
	pglp	I	II	III	IV	działania rurociągów o intensywności
	pgin	III	IV	IV	IV	przekraczającej zdolność wypłukiwania
						nam ułów przez wodę
	pgmp	II	III	IV	IV
Gliny	gP	III	IV	IV	IV	II stopień zagrożenia - zamulenie po-
	gpp	II	III	IV	IV	czątkowe o	intensywności	przekracza-
	gl	IV	IV	IV	IV	jąccj zdolność wypłukiwania namułów
	gip	III	IV	IV	IV	przez wodę,
	gs	IV	IV	IV	IV
	gsp	III	IV	IV	IV	III stopień zagrożenia - zamulenie po-
	gc	IV	IV	IV	IV	czątkowe o	intensywności zbliżonej do
	gcp	IV	IV	IV	IV	zdolności wypłukiwania namułów przez
	gbc	IV	IV	IV	IV	wodę,
Hy	>P	IV	-	-	-
	i	IV	-	-	-	IV stopień zagrożenia - możliwość wys-
Pyty	pip	I	II	III	IV	tąpienia zamulenia początkowo o
	płz	I	u	IU	IV	intensywności mniejszej od zdolności
	pig	II-III	III	IV	IV	wypłukiwania namułów przez wodę
	PK	III	IV	IV	-

B. Gleby organiczne¹^

Torfy

-    torfy słabo i średnio rozłożone

-    torfy silnie rozłożone, zamulone, muły, gytie

IV stopień zagrożenia III stopień zagrożenia

^u Zawartość frakcji 0,5+2,0 mm podane w nawiasach dotyczą pyłów.

²⁾ Wykonywanie drenowań uwarunkowane wstępnym odwodnieniem rowami.

61