CCF20110310004 (2)

’    11 KM INY' I KII DIliNICJE DOTYCZĄCE

II/,II¹ MII Ń W POLSKICH NORMACH

M. Whidoiiinścl ogólne

od ponml 10 In! w Polskich Normach stosowane są terminy i ich definicje /uwinie w „Międzynarodowym słowniku terminologicznym elektryki” wydanym pi/cz lit ’ (International Electrotechnical Commission) i oznaczonym IEC 60050 (polskie tłumaczenia ma oznaczenie (PN-IEC 60050). Jest to publikacja składająca się z wielu zeszytów, z których każdy zawiera jeden dział poświęcony określonej tematyce.

Niestety co pewien czas wydawane są nowe edycje poszczególnych działów słownika ze zmodyfikowanymi niektórymi terminami i ich definicjami. Zmiany terminów i ich definicji są wprowadzane do innych norm IEC sukcesywnie, w miarę ich nowelizacji. Powoduje to pewien zamęt terminologiczny gdyż w różnych normach stosowane są nie zawsze takie same terminy.

Terminy zawarte w dokumencie normalizacyjnym IEC 60050 są wprowadzane do innych norm IEC oraz do dokumentów normalizacyjnych wydawanych przez CENELEC (Comite Europeen de Normalisation Electrotechniąue), tzn. do norm typu EN (Normy Europejskie) i typu HD (Dokumenty Harmonizacyjne).

Terminy dotyczące uziemień są zawarte przede wszystkim w dziale 195 normy IEC. Polskie tłumaczenie ostatniej edycji działu 195 słownika jest oznaczone PN-IEC 60050-195:2001 [N-7] a tytuł tego działu to „Uziemienia i ochrona przeciwporażeniowa”.

Podstawowymi normami polskimi, będącymi tłumaczeniami dokumentów normalizacyjnych CENELEC, zawierającymi terminy dotyczące uziemień jest norma PN-E 05115:2002 [N-3] dotycząca instalacji elektroenergetycznych wysokiego napięcia oraz norma PN-EN 61140:2005 [N-6] dotycząca zasad tworzenia ochrony przeciwporażeniowej i wspólnych aspektów instalacji i urządzeń.

Wszystkie ww. trzy Polskie Normy zawierające terminy i ich definicje mają wiele wad wynikających z wad tłumaczonych oryginałów oraz z nie zawsze dobrego tłumaczenia. Osoby tłumaczące nie zawsze znają dobrze zagadnienia, których dotyczą terminy a poza tym zdarza się, że tłumaczą teksty angielskojęzyczne dosłownie (zachowując słowa pochodzące z angielskiego, angielską składnie zdań i nie zawsze zachowują sens sformułowań). Niestety każdy zeszyt normy na ogół tłumaczy inna osoba co powoduje, że te same definicje na mają tłumaczeń identycznych.

Poniżej (w 2.2) zestawiono alfabetycznie podstawowe terminy i ich definicje dotyczące uziemień, zaczerpnięte z ww. norm [N-3, N-6, N-7].Są one przytoczone bez żadnych zmian. W przypadkach, gdy w poszczególnych normach ten sam termin ma różniące się definicje, w 2.2 podano wszystkie definicje.

Autor niniejszego opracowania chciał w ten sposób umożliwić czytelnikom analizę tych definicji i ich ocenę orz uniknąć zarzutu, że tworzy własne terminy i definicje. W trzech przypadkach podano terminy, których niestety nie ma w omawianych normach.

6

Podręcznik uifie

W niektórych przypadkach autor dodał swój komentarz, umieszczając go w

uwadze zapisanej kursywą (aby odróżnić go od uwag zapisanych przy definicjach

w normach).

2.2. Terminy i ich definicje

2.2.1.    Doziemienie (earth fault)

•    powstanie niezamierzonej ścieżki przewodzącej między przewodem znajdującym się pod napięciem a ziemią.

Uwaga: ścieżka przewodząca może przebiegać przez uszkodzoną izolacją, przez konstrukcją (na przykład słupy, rusztowania, dźwigi, drabiny), jak również przez roślinność (np. drzewa, krzewy) i może mieć znaczną impe-dancję (195-04-14 [N-7]).

•    przewodzące połączenie powstało na skutek zwarcia między przewodem fazowym obwodu roboczego i ziemią lub częścią uziemioną; połączenie takie może także powstać przez łuk elektryczny (2.7.15.1 [N-3]).

2.2.2.    Droga ziemia powrotna (earth-retum path)

•    droga elektryczna przewodząca, tworzona przez ziemię, miedzy instalacjami uziemiającymi (195-02-30 [N-7]).

2.2.3.    Impedancja uziemienia (impedance to earth)

•    impedancja przy danej częstotliwości, między określonymi punktami sieci, instalacji lub instalacją lub urządzeniem a ziemią odniesienia (195-01-17 [N-7]).

Definicja jest ogólna i ma zastosowania również do przypadku gdy sieć jest izolowana od ziemi. W praktyce mówi sią o „impedancji uziemienia”, gdy reaktancja uziemienia ma niepomijalną wartość w stosunku do wartości rezystancji uziemienia. O impedancji uziemienia mówi sią, gdy prąd uzio-mowy ma przebieg fali udarowej, np. przy wyładowaniu piorunowym).

2.2.4.    Instalacja uziemiająca (earthing arrangement, earting system)

•    zespół wszystkich połączeń elektrycznych i elementów służących do uziemienia sieci, instalacji lub urządzenia (195-02-20 [N-7])

•    lokalnie ograniczony układ połączonych elektrycznie uziomów lub metalowych części wykorzystywanych dla celów uziemienia (np. fundamentów słupów, zbrojeń lub metalowych powłok kabli), przewodów uziemiających i przewodów wyrównawczych (2.7.6. [N-3])

•    wszystkie połączenia i urządzenia występujące w uziemieniu sieci, instalacji i urządzeń (3.17.5 [N-6]).

2.2.5.    Kontakt elektryczny (electric contact)

•    stan dwu lub więcej części przewodzących, które dotykają się przypadkowo lub intencjonalnie, tworzą jedną ciągłą ścieżkę przewodzącą (195-01-02 [N-7])

Uwaga: tłumacząc słowo angielskie „contact”, z przyczyn nieznanych, zastosowano polskie słowo „kontakt” zamiast stosowanego tradycyjnie słowa „styk”. Wprawdzie oba słowa są odpowiednikami angielskiego

7

Zeszyt 12