Autorzy opracowania: Szczecin, 08.06.2006
dr inż. Piotr Szymczak _ Dawid Wiśniewski Paweł Trzciński
(konspekt wykładów)
2.1. Zasada działania maszyny prądu stałego
Maszyna elektryczna prądu stałego, podobnie jak każda inna maszyna elektryczna, może pracować przy różnym kierunku przepływu energii. Oznacza to, że każda maszyną prądu stałego może pracować jako prądnica, jak również jako silnik.
Strumień magnetyczny w maszynie prądu stałego wywołany jest biegunami magnetycznymi statora . Na rdzeniu magnetycznym rotora jest zwój o bokach a, b, stanowiących część czynną zwoju o długości l równej (w przybliżeniu) długości rdzenia rotora. Boki zwoju połączone są ze sobą po stronie tylnej przez tzw. połączenie czołowe tylne, a przez połączenie czołowe przednie - do wycinków komutatora. Najprostszy komutator składa się z izolowanych od siebie 2 półpierścieni. Oś podłużna d oznacza oś przechodzącą przez środek biegunów a oś poprzeczna q oś prostopadłą do osi d. W dowolnym punkcie na obwodzie maszyny indukcja w szczelinie ma wartość B&, pod biegunami indukcja ma wartość stałą Bx.
Położenie zwoju względem biegunów może być określone odległością x osi a zwoju od np osi q maszyny. Jeżeli przy ruchu obrotowym rotora boki zwoju wirują z prędkością obwodową v, to indukcja magnesów indukuje się w zwoju napięcie:
Uif=1BsJv
Przy ruchu obrotowym jednostajnym x - vl = const • t, więc czyli wartość chwilowa indukcji przecinanej przez bok zwoju ma przebieg podobny do przebiegu pokazanego na rysunku poniżej(rysł), a przy przyjęciu t = 0 dla chwili kiedy x = 0, napięcie indukowane w zwoju określone
Rys.2
wzorćm r/ii=2ił&/i' przebieg pokazany na rysunku 2.