skąd
Kierunek momentu jest zgodny z kierunkiem siiy. W chwili kiedy pręt przechodzi spod bieguna górnego pod biegun dolny (rysunek 4), zmienia się kierunek indukcji działającej na pręt, ale dzięki komutatorowi zmienia się kierunek prądu w pręcie, na skutek czego kierunek siły / i momentu m pozostaje bez zmiany. Przebieg momentu w funkcji czasu przy jednym zwoju na rotorze jest podobny do pokazanego na rysunku 3. przebiegu napięcia wyprostowanego prądnicy z jednym zwojem Przy dużej liczbie zwojów na rotorze i dużej liczbie wycinków komutatora moment ma w funkcji czasu przebieg praktycznie prostoliniowy o stałej wartości. Przeciwko kierunkowi momentu wytworzonego w silniku działa moment hamujący, pochodząc; od urządzenia napędzanego przez silnik. Silnik wiruje w kierunku zgodnym z kierunkiem działania momentu wytworzonego w silniku.
Rys.4. Silnik prądu stałego
Rys. 5. Prądnica prądu stałego
2.2. Konstrukcja
Kształt i budowa maszyn prądu stałego uzależnione są od przeznaczenia maszyny, przewidywanego miejsca i warunków pracy jednak zasadniczymi częściami maszyny prądu stałego są: twomik z uzwojeniami umieszczonymi w żłobkach i komutatorem oraz stojan.
Stojan maszyny jest wykonany z żeliwa, staliwa lub żelaza kutego; ostatnio stojany są wykonywane za pomocą spawania walcowatych płyt. Podstawa maszyny zwykle jest wykonana ze stali walcowanej i przyspawana do stojana. Do którego przytwierdzone są od strony wewnętrznej bieguny, oddzielony jest od twomika szczeliną powietrzną. Między biegunami głównymi są zwykle umieszczane bieguny pomocnicze. Po bokach stojana umieszczone są tarcze są tarcze łożyskowe ( ślizgowe, rolkowe łub kulkowe) przytwierdzone do korpusu śrubami. Na komutatorze są umieszczone szczotki, których jest tyle ile rzędów, ile jest biegunów głównych. Tylko bardzo małe maszyny mają dwa bieguny główne ( najczęściej są to 4-6).
Szczotki umieszczone są w trzymadłach szczotkowych w ten sposób, że rzędy szczotek mogą być przesuwane po obwodzie komutatora. Szczotki są wykonywane z węgla, grafitu lub mieszaniny tych związków.
Bieguny są wykonywane z materiałów tego samego rodzaju lub też z tzw. Blachy twornikowej o grubości ok. 0.5 mm. Z takiej samej blachy jest wykonany twomik
3