CCF20130511009

■    AA'. A-AAA.; •    ' £ AA^: *'«?*“< • r

rWC

noradrenaliny pochodzącej z unerwienia współczulnego trzustki (bądź obu) pobudza uwalnianie glukagonu. W tej sytuacji, niezależnie ód Więżenia cukru we krwi, stężenie glukagonu jest podwyższone    '    ^

w oczekiwaniu na skutki zwiększonego zużycia glukozy. W stresie, na skutek urazu, nadmiernego wysiłku podwyższone stężenie adrenaliny ma więc decydujące znaczenie w regulacji sekrecji zarówno insuliny Jak i glukagonu.

Metaboliczne efekty glukagonu. Dożylne podanie glukagonu prowadzi do natychmiastowego wzrostu stężenia cukru we krwi. Jest to wynikiem wzrostu glikogenolizy w wątrobie i nasilenia glukoneogenezy. Glukagon pobudza utlenianie kwasów tłuszczowych w wątrobie oraz syntezę ciał ketonowych. Lipołityczny efekt glukagonu w tkance tłuszczowej człowieka jest znikomo mały. Glukagon zwiększa wychwyt aminokwasów przez wątrobę,, dostarczając substratów (szkieletów węglowodorowych) do glukoneogenezy. Stężenie aminokwasów w osoczu maleje, a glukoneogeneza się nasila.

Mechanizm działania glukagonu. Glukagon wiąże się z dużym powinowactwem do receptorów w błonie komórkowej hepatocytów. Receptor ten jest zbudowany inaczej niż receptor insuliny. Związanie glukagonu powoduje aktywacje cyklazy adenylanowej w błonie plazmatycznej. Skutki tego’ procesu są podobne jak w przypadku innych'' hormonów tej grupy i będą omówione w dalszej części tego rozdziału.    ,/

4. Insulina -budowa, zakres działania^,tA^    —'

produkowana przez komórki P/wys£pek Langerhansa, peptyd zbudowany z 51 aminokwasów fdwa łańcu.ch^A....LRJódłaczone ze^seba-mostkami disiarczkowymii. Insulina jest syntetyzowana jajo preprohormon. 23-aminokwasowa sekwencja pre naprowadza cząsteczkę do siateczki śródplazmatycznej, po czym ulega odszczepieniu. Powstała proinsulina zostaje przeniesiona do aparatu Golgiego. Składa się z insuliny i peptydu C połączonych ze sobą w 2 miejscach za pośrednictwem łączników dipeptydowych. Następnie ulega rozszczepieniu na równoważne ilości insuliny i peptydu C (78-86 aa). Proinsulina i produkty jej proteolizy są magazynowane w ziarnistościach wydzielniczych. Proinsulina i insulina łącząc się z cynkiem tworzą heksamery. Po zadziałaniu bodźca ziarnistości te zostają wyrzucone do przestrzeni pozakomórkowej (emiocytoza). iŁudzka^trzustka wydziela około 40-50 jednostek insuliny,.| .Okres półtrwania insuliny w wynosi 3-5 min. (brak jest białek transportowych w osoczu krwi). Insulina ulega degradacji w wątrobie, nerkach i łożysku.

Budowa insuliny. Insulina jest zbudowana z dwóch łańcuchów polipeptydowych A i B. Łańcuch A zawiera 21, a łańcuch B 30 reszt aminokwasowych. Poszczególne łańcuchy są połączone dwoma międzyłańcuchowymi mostkami dwusiarczkowymi. Łańcuch A zawiera ponadto wewnątrztańcuchowy mostek dwusiarczkowy między resztami cysteinylowymi, występującymi w pozycji 6 i lł. Istnieją tylko niewielkie różnice w sekwencji aminokwasowej insulin różnych gatunków. Insulina bydlęca różni się od insuliny ludzkiej sekwencją aminokwasową tylko, w trzech pozycjach, podczas gdy insulina świńska różni się od ludzkiej jedynie aminokwasem C-końcowym łańcucha B. Zamiast treoniny zawiera alaninę. Pozwala to na syntezę insuliny ludzkiej z insuliny świńskiej poprzez zamianę C-końcowej alaniny na treoninę.    i

Biosynteza insuliny. Insulina powstaje w komórce syntetyzującej w postaci iedliołań^uehow&gQ.-Bre.lcursora. zwanego preproinsulinaj Sekwencja sygnalna zostaje odcięta w świetle szorstkiej siateczki endoplazmatycznej. Tak powstaje |jednołańcnchowa proinsulina, i mająca trzy wewnątrzłańcuchowe mostki dwusiarczkowe. Proinsulina przemieszcza się z szorstkiej siateczki endoplazmatycznej do aparatu Golgiego, gdzie ulega proteolizie polegającej na wycięciu peptydu łączącego (peptydu C), złożonego z 35 reszt aminokwą^owych. Jednolańcuchowa proinsulina przechodzi w dwu£nńcuchowa_t insulinę. Dwa.wewnątrzłańcuchowe mostki dwusiarczko-we stają się mostkami międzyłańcuchowymi, zespalającymi łańcuch A z łańcuchem.B (ryć. 27.2).

i O