CCI00081 (2)

oraz do pamięci o niej (tzw. cześć zmarłych lub kult zmarłych)⁶⁵: prawo do spokojnego korzystania z mieszkania⁶⁶; intymność i prywatność życia każdego człowieka⁶⁷; jego płeć jako element jego tożsamości; jego integralność fizyczną i psychiczną, a więc pełnię jego osobowości⁶⁸. Dobrem osobistym wspólnika spółki cywilnej jest nazwa (firma) prowadzonego przedsiębiorstwa⁶⁹; dobrem osobistym człowieka jest jego stan cywilny. Dobrem osobistym są też wyniki pracy naukowej⁷⁰. Do zakresu wym. wyżej dobra, określanego jako prywatność, należą również dane osobowe człowieka, o których mowa w ustawie z 29.08.1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz.U. Nr 133, poz. 833).

Dobro osobiste w postaci spokoju może być także naruszone przez wytwarzanie nadmiernych hałasów lub inne oddziaływanie na psychikę człowieka⁷¹. W takich wypadkach może dojść do zbiegu ochrony z art. 24 k.c. oraz przepisów prawa rzeczowego chroniących przed tzw. immisjami (oddziaływaniem) w stosunkach sąsiedzkich (art. 144 k.c.)⁷². Do dyskusyjnych natomiast należy zagadnienie, czy prawem osobistym człowieka jest prawo do nieskażonego środowiska naturalnego⁷³. Naruszenie zdrowia człowieka lub nietykalności osobistej może polegać nie tylko na zamachu na osobę człowieka, ale także np. na dokonaniu bez jego zgody (poza wypadkami, gdy prawo na to pozwala) zabiegu lekarskiego⁷⁴. Naruszenie prawa człowieka do wolności może nastąpić na skutek bezprawnego zatrzymania przez organy

⁶⁵ Por. orz. SN: z 13.01.1965 r.. OSN 1965, poz. 171; z 12.07.1968 r„ OSN 1970. poz. 18. glosa A. Kędzierskiej. PiP 1970. nr 7-8. s. 417; z 10.02.1975 r.. OSPiKA 1977. poz. 4 i z. 23.05.1975 r.. OSPiKA 1977, poz. 5; tamże do dwu tych orzeczeń glosa S. Grzybowskiego; z 13.02.1979 r.. OSN 1979. poz. 195; z 28.11.1980 r.. OSN 1982. poz. 170. Por. także A. Szpunar: Ochrona prawna kultu osoby zmarłej. „Palestra" 1978, nr 8, s. 25; tenże: O ochronie pamięci osoby zmarłej. „Palestra” 1984, nr 7—8, s. 1.

⁶⁸ Por. orz. SN z 18.10.1967 r„ PiP 1968. nr 7. s. 178; glosa S. Grzybowskiego, tamże: glosa Z. Radwańskiego. OSPiKA 1968. poz. 208.

⁸⁷    A. KopfT: Koncepcja prawna do intymności i do prywatności życia osobistego (Zagadnienia konstrukcyjne), SC 1972, l. XX. s. 31; Ochrona sfery życia prywatnego jednostki >v świetle doktryny i orzecznictwa, „Zeszyty Naukowe UJ", Prace Prawnicze 1982, nr 100. s. 29; A. Szpunar: O ochronie sfery życia prywatnego. NP 1982, nr 3 — 4. s. 5. Por. także orz. SN: z 11.03.1986 r.. OSP 1987. poz. 86; z 6.12.1990 r.. SP 1990. poz. 214. z glosą J. Urdy.

⁸⁸    T. Smyczyński: Integralność człowieka w świetle jego statusu rodzinnego, RPEiS 1988. nr 2.

⁸⁹ Orz. SN z 22.03.1991 r.. PS 1991. nr 3-6. s. 118.

⁷⁰ Orz. SN z. 14.12.1990 r.. PS 1991. nr 4. s. 98; glosa J. Kraussa i M. Modrzejewskiej, tamże: M. Pożniak-Nicdziclska: Wynik praw badawczych jako dobro osobiste, PiP 1986, nr 9. s. 52.

⁷¹    Por. orz. SN: z 20.10.1976 r.. OSN 1977. poz. 135 (glosy J. Skoczylasa: PiP 1979. nr 7. s. 169; PUG 1977. nr 7. s. 185); z 21.04.1982 r.. OSN 1981. poz. 241.

¹² Por. R. Czarnecki: Somszenie dóbr osobistych przez immisjc pośrednie. NP 1979, nr 12. s. 51.

⁷³    Por. orz. SN z 10.07.1975 r.. OSP 1976. poz. 232; tamże glosa krytyczna S. Grzybowskiego. Patrz także powołana tam literatura, a także artykuł M. Smólskiej-Korpała: Ochrona dóbr osobistych w świetle ustawy o ochronie i kształtowaniu środowiska, NP 1981. nr 3, s. 3.

⁷⁴    Pozostającą w związku z tym problematyką przeszczepów zajmuje się M. Sośniak: Zagadnienia prawne przeszczepów, PiP 1970. nr 2. s. 213.

183