CCI00088 (3)

Dalej podajemy trzy fragmenty kwestionariuszy ankietowych wyeechowanych według skal porządkowych. Dwa pierwsze to skale stopniowe jednobiegunowe, a trzeci — skala stopniowa dwubiegunowa.

P.1 Czy Wasze przedsiębiorstwo byłoby zainteresowane utworzeniem spótki z przedsiębiorstwem państwowym w Polsce, z maksymalnym udziałem własnym 49%? (proszę oznaczyć właściwy przedział znakiem x)

Bardzo

zainteresowane

1    2    3    4    5

W ogóle

nie zainteresowane

P.2 Jak często spotyka Pan(-i) nazwę „Centromor” w jakimkolwiek środku masowego przekazu?

1    □ CO TYDZIEŃ

2    □ CO MIESIĄC

3    0 2-4 RAZY W ROKU

4    O MNIEJ NIŻ RAZ W ROKU

5    O NIGDY NIE SPOTYKAM

P.3 Jaką rolę odgrywa Polska w długookresowych planach handlowych Waszej firmy?

1    O BARDZO DUŻĄ

2    O DUŻĄ

3    O ANI DUŻĄ, ANI MAŁĄ

4    O MAŁĄ

5    Q BARDZO MAŁĄ

Do analizy danych otrzymanych z pomiaru porządkowego można stosować dominantę i medianę, ale nie można obliczyć np. średniej arytmetycznej. Narzędziami służącymi do weryfikacji hipotez związanych z pomiarami nominalnym i porządkowym są statystyczne testy nieparametryczne.

SKALE przedziałowe. Skale przedziałowe (interwałowe lub jednostkowe) pozwalają osiągnąć wyższy poziom pomiaru w porównaniu ze skalami porządkowymi. Umożliwiają one stwierdzenie nie tylko relacji mniejszości i większości, lecz także równości odstępów między przedziałami skali. W tym przypadku można używać terminu „pomiar" w ścisłym znaczeniu ze względu na to, że określenie równości między mierzonymi cechami jest możliwe dzięki przyjętej jednostce miary i przyjętemu umownie punktowi zerowemu. Stosunek między dwoma dowolnymi przedziałami jest niezależny od jednostki miary i punktu zerowego.

Przykładami skal przedziałowych są*'ffiłe temperatur Celsjusza. Fahrenheita i Reaumura. Mają one różne, ustalone arbitralnie, punkty zerowe i jednostki miary. Podobne właściwości pomiarowe mają daty kalendarza.

Oto przykład cechowania kwestionariusza według skali przedziałowej:

P.1 W którym roku zamierza Pan(-i) zastąpić swój dotychczasowy samochód nowym

modelem?
1 □	2001
2 □	2002
3 □	2003
4 □
5 □	NIE WIEM

Zdarza się bardzo często w badaniach marketingowych, że skale porządkowe traktuje się jako przedziałowe, czyli próbuje się mierzyć cechy, które nie mają jednostki miary. Przy konstruowaniu tych skal zakłada się, że różnice między sąsiednimi klasami są równe. Przykładem może być pomiar nastawienia respondenta względem określonego środka reklamy przez przyporządkowanie jednej z wymienionych wartości:

•    zdecydowanie pozytywne,

•    pozytywne,

•    raczej pozytywne,

•    obojętne,

•    raczej negatywne, negatywne,

•    zdecydowanie negatywne.

Nie można twierdzić, że odległości między tymi przedziałami są równe, ponieważ mierzona cecha nie ma jednostki miary. Wielu badaczy traktuje dane uzyskane z pomiaru porządkowego jako dane z pomiaru przedziałowego i stosuje wówczas metody statystyczne przeznaczone do analizy danych uzyskanych z pomiaru przedziałowego. Takie postępowanie może być usprawiedliwione, gdy badacz wykaże, że różnice między przedziałami są tak niewielkie, iż nie wpłynie to na obniżenie poprawności wyników analizy.

Zastosowanie skali przedziałowej w pomiarach daje rzeczywiście ilościowe dane. Do ich analizy można zastosować szeroki zakres metod statystyki opisowej i indukcyjnej. Z arsenału tej ostatniej można już stosować testy parametryczne.

Poza wszystkimi metodami stosowanymi w odniesieniu do dotychczas omówionych skal, tutaj można także zastosować średnią arytmetyczną, odchylenie standardowe, współczynniki korelacji oraz niektóre inne metody statystyczne używane w badaniach marketingowych. Do analizy danych z pomiaru przedziałowego nie należy natomiast stosować takich statystyk, jak średnia geometryczna, średnia harmoniczna czy też współczynniki zmienności (wariancji).

Skale stosHnKowe, Skale stosunkowe, nazywane również skalami proporcjonalnymi lub ilorazowymi, umożliwiają dokonywanie pomiarów na najwyższym poziomie. Jest to możliwe dzięki istnieniu stałego, naturalnego punktu zerowego

91