Z dwóch kwasów o takiej samej ilości wodorów i tlenów mocniejszy jest ten którego elektroujemność jest większa
O charakterze kwasowym lub zasadowym połączenia typu R -O - H decyduje elektroujemność jonu centralnego oraz jego wielkość.
Jeżeli jonu centralny R jest metalem o bardzo małej elektroujemności nastąpi przesunięcie pary elektronowej od atomu centralnego -R do atomu tlenu, a od tlenu do wodoru. Z powoduje to polaryzację wiązania pomiędzy R i OH doprowadzając do wiązania jonowego i dana cząsteczka wykazuje właściwości zasadowe ( NaOH , KOH , CsOH ).
.Gdy atom centralny -R jest niemetalem o dużej elektroujemności np. chlor .wiązanie z tlenem ze względu na małą biegunowość jest mocniejsze a przesunięcie pary elektronowej pomiędzy tlenem i wodorem do tlenu osłabia to wiązanie. Powoduje to, że w środowisku wodnym ( woda w tym przypadku jest akceptorem ) następuje odszczepienie wodoru i powoduje, że cząsteczka zachowuje się jak kwas np. HCIO.
Związki chemiczne typu R -O - H których elektroujemność jonów centralnych znajduje się w przedziale 1.5- 1.8 nazywamy amfoterycznymi.
Terminem amfoteryczność układów kwas - zasada określa się właściwość substancji, która sprawia . że zależnie od warunków mogą się one zachowywać jak kwasy lub jak zasady.
Np. wodorotlenek glinu wobec kwasów (jonów H3Cf ) zachowuje się jak słaba zasada :
Al.(OH)3 + 3H30+ + 3C1' = AI3+ +3CT + 3H20
W środowisku alkalicznymi zachowuje się jak słaby kwas;
Al.(OH)3 + Na++ OH" = Al.(OH)T +Na+ [ Al.(OH)4" — > A102" + 2 H20
Powyższy zapis równań można przedstawić graficznie rys 18:
AI{OH)„-, AlOr
! I
3-4 r\> 10
PH
c - stężenie soli glinu
Rys. 18. Właściwości amfoteryczne wodorotlenku glinu.
O mocy kwasów beztlenowych decyduje promień jonowy atomu połączonego z wodorem.
Ze wzrostem promienia zwiększa się moc kwasów.
Promienie jonowe fluorowców w kwasach wynoszą kolejno w nm : F 0.133, Cl 0.181. Br 0.196.1 0.220. W takiej kolejności wzrasta moc kwasów od HF do HI.
Elektroujemność ma znaczenie w kwasach beztlenowych o bardzo zbliżonych promieniach jonowych. W tych przypadkach mocniejszy jest ten kwas który posiada większą elektroujemność.
Z dwóch kwasów HC1 i H2S o zbliżonych promieniach jonowych Cl" - 0181 nm i S 2 -0.184 nm mocniejszy jest HC1 ponieważ elektroujemność chloru wynosi -3.0 a siarki 2.5.
54