CCI2014052818

971

25.10 Polisacharydy i ich synteza

Po zjedzeniu, skrobia jest trawiona w ustach i żołądku przez enzymy gliko-zydazy, które katalizują hydrolizę wiązań glikozydowych i uwalniają pojedyncze cząsteczki glukozy. Jak większość enzymów, glikozydazy mają wysoko selektywne działanie. Hydrolizują tylko wiązania a-glikozydowe w skrobi i pozostawiają nietknięte wiązania /3-glikozydowe w celulozie. Tak więc ludzie mogą się odżywiać ziemniakami i ziarnem, ale nie trawą i liśćmi.

Glikogen jest polisacharydem, który służy temu samemu celowi magazynowania energii w organizmach zwierzęcych, któremu służy skrobia w organizmach roślinnych. Węglowodany z pożywienia, które nie są potrzebne natychmiast do celów energetycznych, są przekształcane przez organizm w glikogen do długoterminowego przechowywania. Tak jak amylopektyna w skrobi, glikogen ma złożoną trójwymiarową strukturę wiązań zarówno 1,4' jak i 1,6' (rys. 25.14). Cząsteczki glikogenu są większe od cząsteczek amylopektyny (mogą zawierać do 100 000 jednostek glukozowych) i zawierają nawet więcej rozgałęzień.

Rys. 25.14 Schematyczne przedstawienie struktury glikogenu. Sześciokąty reprezentują jednostki glukozy połączone wiązaniami acetalowymi 1,4' i 1,6'

Synteza polisacharydów

Z uwagi na obecność licznych grup —OH o podobnej reaktywności, polisacharydy stanowią tak skomplikowane struktury, że ich synteza w laboratorium okazała się wyjątkowo trudnym problemem. Obecnie jednak opracowuje się kilka metod, które, jak się wydaje, zrewolucjonizują ten obszar badań. Jedną z nich jest glikalowa metoda łączenia opracowana przez Samuela Danishefsky’ego w Columbia University.

Glikal, łatwo otrzymywany z odpowiedniego monosacharydu, jest cukrem nienasyconym, zawierającym wiązanie podwójne C1-C2. Aby glikal nadawał się do syntezy polisacharydów, najpierw zostają zablokowane jego grupy —OH: pierwszorzędowa przez utworzenie eteru sililowego (patrz podrozdz. 17.9), a są-