83
Śmiałość, nowatorskość i ogólne tło wiedzy
takiego sprawdzania i nikt ich nie uzna za wkład do rozwoju wiedzy naukowej. Niektóre, zdawałoby się szalone i przedwczesne, spekulacje będą prowadzić do nowych, nieprawdopodobnych przewidywań, które zostaną potwierdzone w obserwacjach i eksperymentach, dzięki czemu spekulacje te okażą się ważnym elementem postępu nauki. Potwierdzenia nowych przewidywań, wynikających ze śmiałych hipotez, są bardzo istotne w falsyfikacjonistycznej teorii rozwoju nauki.
Należy wyjaśnić nieco szerzej, co znaczy, że hipoteza lub przewidywania są „śmiałe” i „nowatorskie”. Hipoteza, która na jednym etapie historii nauki uchodzi za śmiałą, nie musi być uznawana za taką na etapie późniejszym. Kiedy w 1864 roku Maxwell zaproponował „dynamiczną teorię pola elektromagnetycznego”, była ona śmiałym domysłem. Hipoteza ta była śmiała, ponieważ stała w konflikcie z teoriami, które ówcześnie powszechnie przyjmowano i które zakładały, że układy elektromagnetyczne (magnesy, ciała o ładunku elektrycznym, przewodniki z prądem, itp.) oddziaływują na siebie na odległość w sposób natychmiastowy i że zjawiska elektromagnetyczne rozchodzą się ze skończoną prędkością wyłącznie w substancjach materialnych. Teoria Maxwella stała w sprzeczności z tymi powszechnie przyjmowanymi założeniami, ponieważ przewidywała, że zmienne prądy powinny wzbudzać nowe rodzaje promieniowania, fale radiowe, które poruszają się ze skończoną prędkością w pustej przestrzeni. Dlatego też w 1864 roku teoria Maxwella była śmiałym domysłem; późniejsze przewidywanie zjawiska fal radiowych było przewidywaniem bardzo nowatorskim. Obecnie uznaje się powszechnie, że teoria Maxwella jest poprawnym opisem zachowania szerokiego zakresu układów i zjawisk elektromagnetycznych, a więc twierdzenia o istnieniu i właściwościach fal radiowych nie będą teraz przewidywaniami nowatorskimi.
Nazwijmy zespół dobrze potwierdzonych i powszechnie przyjmo-