Chemia17

11 .n i u/ęsc sW(»jf j cmcigii, d/ięki c/cmu In lwu | ,\i| u u u I < iwuje następne przemiany promieniotwórcze. Mówimy więc, że cię/1. a wodni gralil pd ni;) rolę spowalniacza nculronów.

Imergia wydzielana w procesie jądrowym ogizewn wodę zawai la w reaklorze. Ogrzaną wodę przepompowuje się następnie do wymienni ka ciepła, skąd po ochłodzeniu wraca znów do reaktora. Ciepło jesl po bierane w wymienniku ciepła przez niezależny obwód wodny, gdyż woda bezpośrednio ogrzewana w reaktorze zostaje napromieniowana i nie może być odprowadzana na zewnątrz. W reaktorach z ciężką wodą ta sa ma woda może służyć jako spowalniacz i chłodziwo oraz wędrowni w obwodzie zamkniętym między reaktorem a wymiennikiem ciepła. Wo da w niezależnym obwodzie wodnym napędza turbiny produkujące enci gię elektryczną. Obecnie modyfikuje się często takie elementy wyposażę nia reaktora, jak rodzaj użytego chłodziwa, struktura wymienników ciepła, rodzaj spowalniacza neutronów. Podstawowa zasada działania reaktora, będącego sercem elektrowni, pozostaje jednak taka sama - jest nią kont ro lowana reakcja jądrowa.

Czy wiesz, że...

Za niebezpieczną dla życia uznaje się jednorazową dawkę 1000 mSv (mSv- mili siwert, Sv-jednostka równoważnika dawki pochłoniętej promieniowania joni/u jącego). Oto przykładowe dawki promieniowania, jakie otrzymujemy:

-    zdjęcie rentgenowskie płuc: około 0,82 mSv;

-    wypalenie dziennie dwóch paczek papierosów produkcji krajowej: 0,47 mSv/rol> (dawka na płuca);

-    tomografia komputerowa głowy: 2,6 mSv;

-średnia roczna dawka (na całe ciało), jaką otrzymuje niepalący Polak: 3,3 mSv;

-    dawka, jaką w ciągu całego życia otrzymają Polacy (na całe ciało) w wyniku wybuchu czarnobylskiego: 0,9 mSv.

III I

Miejsce pomiaru	mSv/rok
Czarnobyl (1992 r.)	4,9
Prypeć (1992 r.)	25
Ze źródeł naturalnych (gleba, skały)
województwo małopolskie	0,48
Grand Central Railway Station w Nowym Jorku	5,4
Kerala (Indie)	9
rejon w Norwegii	10
rejon w Szwecji	35
Guarapari (Brazylia)	37
lamii Nadu (Indie)	53

r.il). 3.J. Średnie dawki promieniowania jonizującego w różnyt li i«<|<mi.u li <winta

I uluooma kontrolne

l Wymień /11; 11 K‘ ci rnd/aji pinmicmowania towarzyszące naturalnym I>izcmianom jądrowym

Wyjaśnij, czy nalumlnc szeregi promieniotwórcze są zbiorami alo mow występujących w przyrodzie,

¹ /y każdym naturalnym złożom uranu na Ziemi będzie towarzyszył dodatek związków ołowiu? l W miejsce liter X, Y, Z wpisz konkretne nuklidy:

) V,?l J — A' — X,

l>) ';!C —z, k

¹ Milicz, ile różnych nukleonów (protonów i neutronów) zawierają na-lępujące atomy: jHe, ‘^O, fjCa, 17CI.

* • 1 airzystając z układu okresowego, odczytaj liczbę masową i atomową następujących pierwiastków: Bi, N, S oraz określ liczbę protonów,

■ lek tronów i neutronów w ich atomie.

Milicz łączną liczbę neutronów w następujących cząsteczkach:

a) w cząsteczce tlenu zbudowanej z dwu nuklidów '*0,

I >) w cząsteczce wody zbudowanej z nuklidu tlenu ^ll O i wodoru J H,

) w cząsteczce wody zbudowanej z nuklidu tlenu '^O i wodoru yH.

M Radon Rn ma czas półtrwania 3,8 dnia. Oszacuj za pomocą wykre-u , jak długo można przechowywać próbkę zawierającą radon, jeśli .taje się ona bezużyteczna, gdy zawartość radonu spadnie poniżej 5% początkowej ilości.

" "Sr ulega przemianie j3 z okresem połowicznego rozpadu wynoszą-> ym 20 lat. Próbkę ^Sr o masie 10 mg pozostawiono na okres 100 lat. ( Mlczylaj z wykresu masę 3“Sr w próbce po upływie tego czasu.

'!<» "| Po ulega przemianie a z okresem połowicznego rozpadu równym 102 lata. Oblicz, ile czasu musi upłynąć, aby ze 100 mg ²j$ Po pozostało 25 mg tego pierwiastka.

1 I l Jstal bilans w następujących reakcjach jądrowych:

^;i) ²i>«Th —► /3 + ?

b)    ”Be —> a + ?

c) ²JjRn —? + a

d)    ²k2 Pb —<• ²$Bi + ?

' lod stosowany podczas badania tarczycy jest izotopem '^I. Podczas przechowywania rozkłada się zgodnie z danymi zebranymi w poniższej tabeli:

Czas [dni]	u	2	5	10	15	20	25	30	40	50
Masa próbki 1 m« 11	10,00	MO	6,50	4,24	2,78	1,80	1,16	0,76	0,32	0,15