Chemia12

Wielkość momentu dipolowego wi;j/;mi;i uli \ pi/edi ws/yslkim ud cleklroujemności ułomów tworzących dane wią/aun Na przykład c/ą sieczka lilii ma moment dipolowy mniejszy od c/aslcczki MCI, gdy/ atom bromu ma mniejszą elektroujcmność od atomu chloru.

Br H

//-wektor momentu dipolowego ma kierunek wzdłuż osi łączącej atomy, a zwrot w stronę bardziej elektroujemnego atomu bromu. Wartość momentu dipolowego cząsteczki HBr wynosi ji - 0,8 D

Ryc. 5.44. Wektorowa interpretacja polarności cząsteczki HBr

W cząsteczkach zbudowanych z większej liczby atomów należy wyzna czyć wypadkowy wektor momentu dipolowego. Na przykład dla cza sieczki C0₂ wypadkowy wektor momentu dipolowego jest równy zeru, gdyż wektory momentów dipolowych wiązań w cząsteczce liniowej zno szą się wzajemnie.

o=c=o

Ryc. 5.45. Wektorowa interpretacja polarności cząsteczki C0₂

Cząsteczka wody ma duży moment dipolowy ze względu na znaczną róż nicę elektroujemności tlenu i wodoru, a także z powodu budowy kątowej Podobnie duży moment dipolowy ma cząsteczka amoniaku.

H

wypadkowy

wektor

wolna para elektronowa

dwie wolne pary elektronowe

wypadkowy

wektor

H

NH₃ (jU = 1,47 D)

l(y< 5.46 Wektorowa inlorprolac ja polainośti < /.(steczki 11 < * i NI I

1'rzyktad 1

• )lv irsl które / n;r.lr|iii|.n y» li » .r.hr/ek: ('(’l.„ CS , Cl I.(). S()₍, 11< ’N i polarne.

lui/wią/.iinie

Wzór elektronowy	Model cząsteczki	Polarność
ich i	Cl	Cząsteczka niepolarna - symetryczna budowa
IC1-C-C1I	C	nie pozwala jedną płasz-
1	Cl ** Cl	czyzną oddzielić części
ich		dodatniej od ujemnej.
		Cząsteczka niepolarna
s = c = s	^s c j ^s	- wynika to z jej syme-
		trycznej budowy.
II
\ _	oj
c=o / “	c)	Cząsteczka polarna
H
IÓI i	0 j	Cząsteczka niepolarna - wynika to z jej syme-
/AS Py $	^0 5 0	trycznej budowy.
I-I —C = NI	^N ■	Cząsteczka polarna

i ' 5.4. Polarność wybranych cząsteczek

0 trwałości cząsteczki do cyduje możll wość uzyskania konfiguracji oktetu lut) ilu blelu przez Iwo rżące ią atomy

Cząsteczka (ust trwała, jeśli tworzące ją alo my mają zbll/o im pmmliinln

! 5.2. Trwałość cząsteczek chemicznych

Można przyjąć, że najbardziej trwałe są te eząsteczki lub związki, których wszystkie atomy uzyskują trwałe konfiguracje elektronowe dublet helowy lub oktet. Trwały jest na przykład tlenek sodu Na₂0 czy i 'lasu K₂0, gdzie sód i potas tworzą jony Na⁺ i K⁺ o konfiguracji najbliż-vch gazów szlachetnych (czyli Ne dla Na⁺ i Ar dla K⁺), a tlen tworzy jon konfiguracji neonu O^2-. Do nietrwałych natomiast należy PCl₅, w któ-i go cząsteczkach atom fosforu wytwarza 5 wiązań i nie zyskuje korzystnej struktury oktetu.

() trwałości związku decyduje też wielkość atomów tworzących jego ąsteezki. Icsli v\ c/ąslcczce występują duże różnice wielkości poszczę olnych aloutow i ,i .im I ,i la jest często niezbyt trwała. Na przykład w c/ąslei i . Mil mi h i du v atom azotu otoczony jest 1 malvmi alo