Chemia25

3.7.4 Mydlił I (liitnigmily

Wy/:,/n kwasy IIU{i/C/()WII to kwasy tlus/czo we o długich c/j|sl(!C?k;ich

Mydlił si) In sole siulowe lub poi asowi w\ s< 11 kwasów llus/e/n wyeh. najc/ę.ścicj palmitynowego, stearynowego i olc ulowego. Soli so iłowe wchodzą w skład mydeł twardych, mydła mięk I u- natomiast zawu raj;) sole potasowe wymienionych kwasów.

Myillii otrzymuje się w wyniku długiego gotowania tłuszczów/. Na< >11 Iuh KON. Powstaje wtedy płynna masa będąca mieszaniną glieeioln mydlą i wody. Do tak otrzymanej mieszaniny dodaje się NaC I w er In przeprowadzenia jej w postać żelu. Surowe mydło poddaje się przel ot ee uszlachetniającej - usuwa się z niego resztki NaOH. dodaje subsluu cje barwiące i zapachowe, a ostatnio także substancje obniżające za n dowość. Mydła przezroczyste uzyskuje się przez dodanie pewnej ilo glicerolu.

Doświadczenie

Zmydlanie tłuszczu

Do probówki zawierającej nieco rozdrobnionej porcelany (możi być np. stary, potłuczony na drobne kawałki kubek) wiej 2 cm³ oleju i pakowego, dodaj 1 cm’ etanolu i 3 cm³ 20% wodorotlenku sodu. łilanel dodaje się, by umożliwić mieszanie się oleju z wodą. Całość ogrze\\.i| przez parę minut, intensywnie mieszając. Uwaga! W czasie wykom v .i nia doświadczenia należy szczególnie uważać, żeby nie przegrzać cio \, co przejawia się intensywnym wypryskiwaniem zawartości na zewna Zaobserwuj wygląd mieszaniny pod koniec ogrzewania. Następnie .i wartość probówki wylej do zlewki zawierającej stężony roztwór clili. u sodu i intensywnie wymieszaj. Poczekaj, aż mieszanina ostygnie i oh i rżyj zbierające się na powierzchni grudki mydła.

Doświadczenie

Badanie właściwości mydła

Przygotuj kilka różnych gatunków mydła. Porównaj ich twarde .* Następnie sporządź wodne roztwory tych mydeł i zbadaj ich odczyn >• < każdego z tych roztworów dodaj wodny roztwór chlorku wapnia i dn kładnie je wymieszaj. Oceń, czy roztwory mydeł po dodaniu chlml u wapnia pienią się równie dobrze jak przed dodaniem tej substancji.

Mydła ulegają w pewnym stopniu reakcji z wodą, podczas której p" wstaje kwas karboksylowy i wodorotlenek sodu:

o

o

CH,-(CH₂)_k-C.

\

+ HUO

CH₃—(CH₂)₁₆—c.

ONa

\

Ol

+ NaOII

/ legi i pi twi ulu i < i/lwm \ <11 li ii m\ di | ma ją odczyn /asadi nvy. Po do daniu dowodnego m/luom m\<l< I uh w upniowyeli lub magnezowych nasil,-puje wytrącenie iiirro. pir./i aluyi li soli kwasów llus/ezowych:

⁽⁾\

()

(II, (( 11 )_lfl (

\

( a( I,

CI I,—(Cl\_:)_u-C

ONu

\

()/

Cali 2 NaCI

Ryc. 3.31. Mydto zmniejsza napięćie powiorz chniowe, ułatwiając tworzenie się piany

Mydln /i i u ile/ s/a iiaplyrli'

|i()Wlf!l Zi tiiHn Wl! I IllillWlJI

emul(jac|i;

tluszc/u

W wyniku lego procesu roz-iwoi mydła przestaje się pienić. Można lo zaobserwować, używając do mycia tak zwanej twar-Ifj wody, czyli wody zawierają-

<    < | duże ilości soli wapniowych i magnezowych.

( z.yszczącc działanie mydła polega na dużej zdolności do obniżania napięcia powierzchniowego roztworów oraz łatwo-11 tworzenia z tłustymi zabrudzeniami łatwej do usunięcia

<    mulsji (ryc. 3.30).

iiyi 3.30. Cząsteczki mydła przy po-/inizchni wody ustawiają się w ten l«<sób, że dziurawią błonkę na granicy oda powietrze, zmniejszając tym imym napięcie powierzchniowe wody.

Doświadczenie

H ulanie emulgujących właściwo-i i mydła

Wlej do probówki 0,5 cm^J ole-iu i dodaj do niego przygotowany wcześniej roztwór mydła. Do drugiej probówki wiej 0,5 cm-’ <>leju i dodaj trochę czystej wody. Wymieszaj dokładnie składniki w obu probówkach (ryc. 3.31). W klórej z nich wytworzyła się piana?