Chemia28

Il.ilnmi.l.l . I|/V . 11 < > 111V /nsląpionr | »< ■< I i . • .. 11 mu w. I • I ( iw* ulm IIUAII ¹ nlilnlye/nymi lnh niomalyczuymi:

N.    ,N

i Iii    \\< I ii

ii    u

amoniak    amina l-rzędowa

N	N
II ( 1 II	IM 1
(II,	Cl 1
amina ll-rzędowa	amina lll-rzę*

Nazwy amin tworzy się, dodając do nazwy grupy węglowodorowi | przyrostek -amina. Jeśli nazywamy aminę II- lub III-rzędową z laki m samymi podstawnikami, podajemy w nazwie ich liczbę, a je li podstawniki są różne - wymieniamy je w kolejności alfabetycznej:

CH₃—NH₂ CJHh—CH₂—NH₂

CH₃—NH

metyloamina    etyloamina    dimetyloamina

(metanoamina)    (etanoamina)    (N-metylometanoamina)

CH₃—N—CH₂—C 11

etylodimetyloamina (N,N-dimetyloetanoamin 11

Jeśli w cząsteczce występują inne grupy funkcyjne, to grupę amin* * traktuje się jak podstawnik:

CH₃—CH—CH₂—COOH

nh₂

kwas 3-aminobutanowy (kwas 0-aminomasłowv) Najważniejszą aminą aromatyczną jest anilina, czyli związek o wzoi <

Aminy aromatyczne traktowane są jak pochodne aniliny:

3.8.2. Właściwości i otrzymywanie amin

Aminy - dzięki swojej polarnej budowie - mogą wytwarzać wiązam * wodorowe między sobą:

H    H

i,    i

H—N .......II—NI

¹    \ ¹

cn, \ en,

wi.|/.iiim' wodorowe

Iii I , mil wody II    II

¹    i¹

|N    II    |()    II

\ wiązanie

CII,    wodorowe

CHj—NH₂ + H—OH

M< >gl) Uv \VVlW( tl \ I v I.I MIM

II    II

¹    I,

II N| _v II ()|

wi.j/.imi’

CII, wodorow#

Jeśli porównamy temperaturę wrzenia metyloaminy, metanolu i mc l,maili, lo możemy stwierdzić, że amina jest bardziej lotna od alkoholu, ile zdecydowanie mniej lotna od metanalu. Przyczyni) lego zjawiska jest mżna zdolność do wytwarzania wiązań międzycząsteczkowych.

Zdolność do wytwarzania wiązań wodorowych jest przyczyną niewiel-I icj lotności amin i dość dobrej rozpuszczalności w wodzie. Aminy o najmniejszych cząsteczkach (np. metyloamina i dimetyloamina) są bezbarwnymi gazami. Aminy o większych cząsteczkach są lotnymi cieczami lup. etyloamina, propyloamina, anilina), a te o cząsteczkach bardzo du-vch są ciałami stałymi. Aminy o krótkich łańcuchach węglowodorowych mieszają się z wodą w dowolnych proporcjach.

( /y wiesz, że...

Aminy - jako pochodne amoniaku - mają intensywny zapach. Niewielkie aminy pachną podobnie jak amoniak, większe mają nieprzyjemny zapach nie-.wieżych ryb. Dimetyloaminę i trimetyloaminę wykryto na przykład w solan-■ r, w której przechowuje się śledzie.

Doświadczenie

lindanie właściwości trietyloaminy

Wlej do probówki 0,5 cm³ trietyloaminy, opisz jej stan skupienia, barwę i zapach. Następnie dodaj do probówki 0,5 cm³ wody i dokładnie wymieszaj. Oceń rozpuszczalność trietyloaminy w wodzie. Sprawdź za pomocą uniwersalnego papierka wskaźnikowego odczyn roztworu.

Trietyloamina jest cieczą bardziej lotną od wody. W wodzie rozpusz-i /a się dość dobrze, a jej wodny roztwór ma odczyn zasadowy.

Zasadowy charakter amin jest związany z obecnością wolnej paty i lektrunowej na atomie azotu. Dzięki tej wolnej parze elektronowej amina może odebrać jon wodorowy od cząsteczki wody, pozostawiając \\ roztworze niezobojętnione jony OH~:

CH₃—NH₃ + OH"

Zasadowy charakter amin przejawia się leż w zdolności łych związków do reakcji z kwasami:

( II, CII. Nil, i MCI • CII, CII, Nil,'Cl

Hyln.imliM    < hlorck (‘tylo.imoniowy

Aminy in.i|.| zdolność Hu wylWHi/iinl.i wią/nri wiiiln rowy cli

\ ' ,

■ V"’t A \j

. Nil,'Cl ,t monlok iwm /y w roakoil / kw.i sami solo Aminy nmi)ii|.| w |i()(lnl)iiy spinaih