chinski (73)

152 PISMO CHIŃSKIE

Pismo chińskie

Wstęp

Znaki pisma chińskiego wywodzą się z piktogramów.

Te prymitywne rysunki przypominały kształtem przedmioty lub zjawiska, które określały (na przykład zwierzęta lub siły natury). W przeciwieństwie do zachodniego kręgu kulturowego, pismo w Chinach przyjęło formę ideogramów, a nie alfabetu fonetycznego. Z czasem znaki stawały się coraz bardziej skomplikowane. Obecnie jedynie w garstce z nich można dopatrzyć się podobieństwa do przedmiotów, które desygnują; większość zmieniła się nie do poznania.

W przeciwieństwie do alfabetów fonetycznych, chińskie znaki nie zawierają precyzyjnych wskazówek dotyczących wymowy. Osoby rozpoczynające naukę mogą jedynie zgadywać, jak wymówić nieznany znak. Każdego z nich trzeba się nauczyć. Jest to proces żmudny i czasochłonny. Pewnym pocieszeniem jest, że bardziej skomplikowane pojęcia powstają w języku chińskim z połączenia znaków

0    podstawowych znaczeniach. Stąd znajomość nawet kilku prostych ideogramów może okazać się wielce użyteczna.

Ideą przewodnią tego rozdziału jest wskazanie, jak stawiać pierwsze kroki w rozumieniu znaków chińskich na przykładzie najprostszych i najczęściej używanych ideogramów. Jednak pisanie znaków to zupełnie inna dziedzina, a zainteresowani powinni zaopatrzyć się w specjalistyczne podręczniki, które tłumaczą, jak

1    w jakiej kolejności stawiać kolejne kreski.

Tradycyjne i uproszczone formy

W latach 50. i 60. XX wieku w Chińskiej Republice Ludowej stworzono uproszczony system znaków, który ułatwić miał szerokim masom dostęp do pisma i edukacji. Liczba kresek w wielu znakach została zredukowana, a kształt ideogramów uproszczony.

Dzisiaj form uproszczonych używa się na terenie Chińskiej Republiki Ludowej. Formy tradycyjne stosuje się w większości pozostałych rejonów chińskojęzycznych, na przykład na Tajwanie i w Hongkongu. W niniejszej książce zdecydowano się na zastosowanie znaków uproszczonych, gdyż są łatwiejsze do przyswojenia.

Podstawowe pojęcia

Niektóre podstawowe przedmioty i zjawiska zapisuje się pojedynczymi znakami. Najprostsze z nich stanowią świetny materiał do rozpoczęcia nauki chińskiego pisma.

Liczby

Podstawowe chińskie znaki oznaczające liczby są łatwe do przyswojenia. Nawet w tak prostych ideogramach

istotna jest liczba i sposób stawiania kolejnych kresek (zob. okienko „Zwróć uwagę” na s. 14).
yi (jeden)	\ . /\	liu (sześć)
_. er (dwa)	dr	qi (siedem)
san (trzy)	/V	ba (osiem)
^ si (cztery)	dc	jiu (dziewięć)
~F\ wu (pięć)	+	shi (dziesięć)
Powyższe znaki można układać w kombinacje i zapisywać w ten sposób wyższe liczby:
	shiyi (jedenaście -	„dziesięć jeden”)
+ -	shier (dwanaście -	„dziesięć dwa”)

shijiu (dziewiętnaście - „dziesięć dziewięć”)

Wfi

bashi (osiemdziesiąt - „osiem dziesięć”)

sishi (czterdzieści - „cztery dziesięć”)

liushiwu (sześćdziesiąt pięć - „sześć dziesięć pięć”)