choroszy 6

96

• zamocowania - powierzchnie, które stykają się z elementami mocującymi uchwytu lub przyrządu bądź odpowiednimi urządzeniami (np. dociskami) mocującymi przedmiot

bezpośrednio na obrabiarce.

o    e

Rys. 4.8. Schemat ustalania, oparcia i zamocowania przedmiotu: a - powierzchnia obrabiana; b - powierzchnia ustalająca, c i d - powierzchnie oporowe, e i f- powierzchnie mocowania

Na rysunku 4.8 podano przykład ustalenia przedmiotu 1 na powierzchni ustalającej b korpusu uchwytu 2 do obróbki powierzchni a i uzyskania wymiaru H. Powierzchnie oporowe przedmiotu c i d przez zetknięcie się z kołkami oporowymi 3 odbierają przedmiotowi stopnie swobody w kierunkach nie związanych z wymiarem H. Powierzchnie e if są powierzchniami zamocowania przedmiotu w uchwycie.

W przypadku obróbki przedmiotów mało sztywnych, lub gdy powierzchnia obrabiana przedmiotu znajduje się daleko od miejsca ustalenia i zamocowania, stosujemy podparcie. Jest wskazane posłużyć się nimi również wtedy, gdy siła skrawania łub mocowania nie przechodzi przez powierzchnie stykające się z elementami ustalającymi i oporowymi. Cechą charakterystyczną tego działania jest to, że podczas podpierania nie występuje nigdy odbieranie stopni swobody.

4.2. KLASYFIKACJA BAZ

Bazą lub podstawą nazywamy powierzchnię, limę, punkt bądź też zespół powierzchni linii lub punktów, względem których określa się w sposób bezpośredni położenie innych powierzchni, linii i punktów danego przedmiotu lub powierzchni współpracujących danej części z powierzchniami innych części maszyny czy mechanizmu. Zróżnicowanie zadań stawianych bazom w procesie technologicznym stworzyło potrzebę ich podziału w zależności od chwilowego przeznaczenia. Na rysunku 4.9 przedstawiono schemat klasyfikacji baz według PN-83/M-01250.

1.    Baza konstrukcyjna - przyjęta podczas konstruowania wyrobu w celu określenia położenia w przedmiocie, wchodzącym w skład tego wyrobu, jakiegoś punktu, linii lub powierzchni w sposób uwarunkowany prawidłowością współpracy tego przedmiotu z innymi przedmiotami w wyrobie. Bazą konstrukcyjną mogą być zarówno elementy rzeczywiste, istniejące w przedmiocie, jak i elementy wyobrażalne w postaci osi wałków i otworów, przekątnych itp.

2.    Baza produkcyjna - przyjęta w procesie produkcyjnym przedmiotu w celu określenia położenia w przedmiocie jakiegoś punktu, linii lub powierzchni w sposób uwarunkowany sposobem wytwarzania przedmiotu i całego wyrobu, w skład którego wchodzi przedmiot. Baza produkcyjna dzieli się na: