chrest018

454

fatać «chwytać» RKal

figura «symbol, alegoria® KWŚw

filka «chwilka» DPol

fistuła «wrzód otwarty® Fal

folga «posłuch, pójście za czymś® PLaw

fora «fura»; «przewóz» Kłos

forlon «fracht, zapłata za przewóz towaru® Kłos

fryjerka «zalotnica, nierządnica® ZachŻyw

fryjerny «zalotny, nieprzyzwoity® MPt I

fryjerski «nieprzyzwoity, rozpustny® MPt I

fryjerstwo «rozpusta, nierząd, rozwiązłość® Zab

fukać «burczeć, pokrzykiwać na kogoś® Kolęda

gabać «nękać, dręczyć, prześladować® TarDuch gacę «spodnie» Mym

gacnik «ochronny pas na biodra (lub: narękawek, może: fartuch)® WokTryd

gadacz «wróżbita, wykładacz snów® IstJoz; «mędrek, sofista, rozprawiacz® Mur

gadać się «dysputować, wieść spór z kimś® BielŻyw gadanie «rozmowa, rozprawianie, dysputowanie® Ekl gadka «kwestia, problem, zagadnienie, przypowieść® GIGad;

«zagadka, przypowieść® RMar gaić «otwierać, odprawiać roki sądowe (według prawa niemieckiego w Polsce)® CerFar gaj tu zapewne: «zielone gałęzie i liście; zieleń® W Mieś gajny ~ gajne prawo, sąd «(o rokach sądowych) prawidłowo otwarte według prawa niemieckiego w Polsce® CerFar, ProtWoź

gajony Ort zob. gajny

gałgan «roślina lecznicza (Alpinia Galanga Willd lub Scripus silvaticus L.)» Fal

gamrat «kochanek, uwodziciel, cudzołożnik® SądPar ganiebnie «haniebnie» RozPrzem ganiebny «haniebny»

ganba «hańba»; «wada, zarzut, nagana® ListLen gardlica «gątunek gołębia: turkawka® PFl garlica ŻywAl zob. gardlica

gartowaty «(o człowieku) mający chorobliwie powiększone lub zniekształcone gardło® Mym gąść «grać na instrumencie strunowym wtórując śpiewem® PFl

gbit «okręg, obwód, powiat® MarMiedz gbur «chłop, kmieć® BarByd gdaż «gdy, kiedy, skoro tylko® KŚw gdziekoli «gdziekolwiek»

gędziec «muzykant grający na instrumencie strunowym® Ort, Prakt

gędźba «muzyka, granie® KWŚw

gęśli «(w Biblii) strunowy instrument muzyczny, rodzaj cytry® PPuł, PFl

giełk «zgiełk, hałas® OpŻyw(Wiet) gierda «niewieścia wyprawa ślubna® Ort glądać «patrzeć, spoglądać® głębokość «miejsce na dnie przepaści® PFl głosić «(o ptakach) śpiewać® Cyz

głowa ~ być winowat w głowie «być winnym zbrodni zabójstwa® WyjEx głownictwo «zabójstwo, mord® Ps głownik «morderca, zabójca® KodŚw główny ~ główna pomsta «kara śmierci® KodŚw; - pieniądze główne «kara pieniężna za zabójstwo® Konst głoza (gioza) «glosa, komentarz do tekstu® OpŻyw(Wiet) gniewiwy «gniewliwy» KWŚw gniewnik «człowiek zagniewany® SkUm(pł, wr) gniewny «skłonny do gniewu® KWŚw godny ~ czas godny «czas świąteczny, uroczysty® UstPr godować «ucztować, biesiadować® KWSw gody «święto; uczta®; ~ krwawe gody (przenośnie) «okrutne, straszne, śmiertelne® Posłuchajcie godzić •* godzić na coś «zmierzać do czegoś® Sal golicz «golibroda, balwierz® Mym

gomołka «serek z twarogu w specjalny sposób przyrządzony w formie walca lub stożka® PolKsiąź gonić ~ gonić na ostre «potykać się kopiami® DPol goń ba «gonitwa, turniej® ZachŻyw gorący «pilny, nie cierpiący zwłoki® MarMiedz gorzciejszy «bardziej gorzki® SprChęd górze «bieda, nieszczęście® RDł; - jako górze «źle» Sat; «nieszczęśliwie» Fal

gospodza «pani (prawie wyłącznie o Matce Boskiej)® gospodzin «pan (najczęściej o Bogu)® gość «przybysz, obcy, cudzoziemiec® WyjEx; «mieszkaniec miasta nie posiadający prawa miejskiego® PWój grabia «tytuł feudalny (może związany z pewną funkcją); hrabia®

grabić się «pchać się ku czemuś, rwać się® Słota grać «bawić się, igrać® KsJez

grań «krawędź, kant; róg, granica®; ~ na cztery grani «czworokątny, kwadratowy® KazPat grodź «ogrodzenie, zagroda, płot® HTKr groza «groźba, trwoga, niebezpieczeństwo® gruca «krupy owsiane (lub jęczmienne)® WokTryd, PolKsiąź grys «grubo zmielona mąka® RachKról grzech niemy grzech «zboczenie płciowe® Mam; ~ po grzechu «niestety, na nieszczęście® („po grzechu na mię nic nie dbasz”) LMSierd

grzywna «jednostka pieniężna składająca się z określonej ilości drogiego kruszcu® RKal gumno «podwórze gospodarskie za stodołą® ArtMag guślnik «czarownik, wróżbita, zaklinacz® Słuchaj gwałciwy «dokonany z użyciem przemocy, gwałtu® KodŚw gwałtownik «dokonujący aktów przemocy, bezprawia, grabieżca, też: gwałciciel® KsŻyw gwałtowny ■» nieprzyjaciel gwałtowny «ogromny, potężny® Konst

gwiazdarski ~ uczenie gwiazdarskie «nauka astrologiczna, astronomiczna® BielŻyw gwiazdarz «astrolog»; «astronom» gwiazdomędrella «astrolog (ironicznie)® Lud gwiszcz zob. gwiżdż

gwiżdż «robaczywy orzech laskowy® ZachŻyw gwoli, gwolej «stosownie do czyjejś woli, życzenia® ListZyg gzło, zgło «koszula»; ~ zgło włosiane «włosiennica» RozPrzem

hajno " hajno o św. Michale «tedy oto na (dzień) św. Michała® Lud

hawemistrz «ochmistrz» LDział hłas (bohemizm) «głos» LDor hławka (bohemizm) «główka» LDor hnet, hned «wnet, zaraz® hnetki «rychło, wnet® ŻywAl

horz «koń, rumak, może: koń kopijniczy lub ułożony do specjalnego chodu® WokTryd hrad (bohemizm) «gród» TWyd

ilkoż «ile, jak wiele®; - ilkoż do «co się tyczy, co do, ze względu na® KŚw impresor «drukarz» HistSzcz