CIMG3358 (2)

Usytuowana w Rzymie, na obszarze Watykanu, największa i najwspanialsza świątynia chrześcijańska swoje, imię zawdzięcza pierwszemu apostołowi Chrystusa - świętemu Piotrowi. Święty ów, w roku 67 naszej ery, właśnie tutaj, w bezpośrednim sąsiedztwie antycznego cyrku Nerona, w czasie krwawych prześladowań chrześcijan, poniósł męczeńską śmierć na krzyżu. Ponieważ w tym czasie nie było jeszcze wyodrębnionych cmentarzy chrześcijańskich, święty Piotr został pogrzebany na pobliskim „pogańskim” cmentarzu rzymskim przy via Comelia. Kilkanaście lat później, trzeci z kolei (po Piotrze i Linusie) biskup Rzymu i najwyższy zwierzchnik [Kościoła katolickiego oraz późniejszy święty,.Anaklet P, polecił wznieść nad grobem apostoła kaplicę, która bardzo szybko stała się celem licznych pielgrzy-[mek wiernych.

i W czasie panowania cesarza Konstantyna Wielkiego², dzięki któremu- chrześcijaństwo wyszło z podziemnych katakumb na światło dzienne, by stać się w końcu religią państwową - powstały pierwsze świątynie katolickie, wzniesione na polecenie samego cesarza. ■Najsłynniejszą wśród nich stała się jrychło ta, którą zbudowano w latach ^24-344 nad grobem świętego Piotra, U stóp wzgórza watykańskiego. Była [to wielka, pięcionawowa bazylika-* z transeptem⁴ i atrium⁵ bogato ozdobiona mozaikami, freskami i marmurowymi rzeźbami, z ołtarzem ustawionym przed absydą⁶, w której znajdował się tron dla biskupa. Świątynia została poświęcona przez papieża Śylwestra I w dniu 18 listopada 326 roku.

Ta pierwsza bazylika Świętego Piotra przetrwała bez większych zmian przeszło jedenaście stuleci, aż do XV wieku. Ponieważ po tak długim, ponad tysiącletnim trwaniu sędziwa budowla chyliła się ku ruinie, przeto papież Mikołaj V zainicjował w roku 1452 przebudowę kościoła, powołując do tych prac L.B. Albertiego⁷ i B. Rosselina⁸. Postanowiono, że poziomy rzut świątyni będzie miał kształt krzyża łacińskiego (o jednym ramieniu dłuższym od pozostałych trzech równych). Już wówczas myślano o wielkiej, koronującej bazylikę kopule nad skrzyżowaniem jej nawy głównej z transeptem. Wkrótce jednak papież zmarł i prace przy budowie nowej świątyni zostały zawieszone na kilkadziesiąt lat, aż do roku 1503, kiedy to papieżem został Juliusz II.

Ten energiczny i apodyktyczny papież postanowił całkowicie zlikwidować starochrześcijańską bazylikę Świętego Piotra, a na jej miejscu wybudować zupełnie nową świątynię. Opracowanie jej planów powierzył znakomitemu architektowi, D. Bramantemu⁹. Juliusz II

213