Grunty składają się z oddzielnych ziarn i cząstek, które stanowią szkielet gruntowy. Pomiędzy nimi znajdują się pory wypełnione wodą lub wodą z gazami (ty s. 2.1).
Rys. 2.1. Schemat opisujący ośrodek gruntowy:
1 - pęcherzyki powietrza, 2 - woda wolna, 3 - cząstki stałe, 4 - woda błonkowa
Cechy fizyczne gruntu można podzielić na:
- podstawowe, tj. gęstość właściwą, gęstość objętościową i wilgotność;
- pochodne, tj. gęstość objętościową szkieletu gruntowego, porowatość, wskaźnik porowatości, wilgotność całkowitą, stopień wilgotności, stopień zagęszczenia, stopień plastyczności i wskaźnik zagęszczenia.
Wielkości podstawowe wyznacza się na podstawie badań laboratoryjnych. Ich znajomość pozwala na określenie cech pochodnych.
Gęstość właściwa szkieletu gruntowego jest to stosunek masy szkieletu gruntowego do jego objętości
|M I / Ul i
/i gęstość właściwa szkieletu gruntowego |g/cm |,
iii, masa szkieletu gruntowego |g|,
I objętość szkieletu gruntowego [cm'|.
Przeznaczona do oznaczenia gęstości właściwej szkieletu gruntowego część Iu ilu iiitej próbki gruntu o sprawdzonej makroskopowo jednorodności, po wysuszeniu do stałej masy w temperaturze 105 : 110°C powinna mieć masę:
a) dla piasków gliniastych, pyłów i pyłów piaszczystych 40 h- 50 g;
h) dla glin, glin piaszczystych i glin pylastych 35 -MO g;
r) dla glin zwięzłych, glin piaszczystych zwięzłych, glin pylastych zwięzłych, iłów i iłów pylastych 25 30 g.
(ięstość właściwą szkieletu gruntowego określa się na podstawie kolejnych pomiarów masy kolby, kolby wraz z gruntem, kolby z gruntem wypełnionej wodą t kolby wypełnionej wodą.
1’obraną próbkę gruntu po wysuszeniu w temperaturze 105 -H I0°C i ostudzeniu w eksykatorze przenosi się do uprzednio wycechowanej i wysuszonej kolby, ważąc ją wraz z gruntem, z dokładnością do 0,01 g. Następnie kolbę z zawartym u niej gruntem wypełnia się do 2/3 objętości wodą destylowaną i gotuje jej zawarto ii na małym płomieniu przez pół godziny, mieszając kilkakrotnie w czasie gotowania zawiesinę znajdującą się w kolbie. Z kolei kolbę z zawiesiną gruntowo-wodną doprowadza się do temperatury otoczenia, następnie dopełnia się wodą di dylowaną do kreski na szyjce kolby i wstawia kolbę do naczynia o pojemności około 2 litrów, wypełnionego wodą o temperaturze otoczenia. Po upływie około 2 inalzin mierzy się temperaturę wody w kolbie i naczyniu. Różnica wskazań obu temperatur powinna być mniejsza od 0,5°C. Wówczas średnią arytmetyczną obu temperatur przyjmuje się jako temperaturę, przy której ustalono objętość kolby m uz masę kolby z wodą.
Następnie po osuszeniu ścian zewnętrznych kolby doprowadza się ponownie (za pomocą pipety) poziom wody destylowanej do kreski na szyjce kolby i waży kolbę / zawartością z dokładnością do 0,01 g. Po wykonaniu tych czynności należy za pomocą pipety odciągnąć nieco wody z szyjki kolby i ponownie doprowadzić poziom wody do kreski, a następnie ponownie zważyć kolbę z zawartością, z dokładnością do 11,01 g. Oba wyniki nie powinny różnić się od siebie więcej niż 0,02 g. W przypadku większej różnicy należy badanie powtarzać aż do otrzymania 2/3 wyników nie różniących się od siebie więcej niż 0,01 g. Wszystkie czynności powinny być wykonywane tuk szybko, aby podczas oznaczania nie następowały zmiany temperatury w kolbie. Podczas wykonywania oznaczenia nie powinno się dotykać gołą dłonią kolby.
Gęstość właściwą szkieletu gruntowego ps należy obliczyć według wzoru
Ps
mg - mt
mwt+(mg-mt)-mwg
19